Seks
tussen twee mensen, zonder lichamelijk contact is van nature niet
mogelijk1.
Lichamelijk contact zonder seks is daarentegen niet alleen van
nature uit een dagelijks fenomeen, maar vormt tevens een menselijke
basisbehoefte. Via lichamelijk contact drukken we genegenheid uit,
acceptatie, vertrouwen, troosten en beschermen we elkaar.
Lichamelijk contact is onlosmakelijk verbonden met veiligheidsgevoel
en bijgevolg helpt het ons niet alleen om te aarden en een positief
zelfbeeld op te bouwen, maar is het zelfs een voorwaarde om dit te
kunnen.
Via
lichamelijk contact geven we elkaar uiteraard ook andere boodschappen
door, zoals kwaadheid of afkeer. Een terechtwijzing kan fysiek
uitgedrukt worden, een bestraffing ook. Indien negatieve
boodschappen lichamelijk worden uitgedrukt, komen ze veel sterker
binnen. Maar de ergste manier om negatief bejegend te worden, is
helemaal niet aangeraakt worden. Het besef dat iemand je te slecht
of te vies vindt om aan te raken, wordt instinctief ervaren als het
equivalent van een doodvonnis. Als zoogdieren voelen dat een jong
niet levensvatbaar is, laten ze het immers aan zijn lot over om te
sterven. Mensen en sommige mensapen vormen hier uitzonderingen op,
maar lang niet altijd. Daarenboven
is uitgestoten worden de oudste vorm van ter dood veroordeeld worden.
Een uitgestotene was automatisch onaanraakbaar. Niet aangeraakt
worden,
roept bijgevolg een oeroud instinctief besef op dat het leven
voor jou geen betekenis meer heeft en ten einde loopt.
Via
aanraking geven we ook het verlangen naar seksuele intimiteit door.
Mensen die lijden onder een gebrek aan aanraking, verlangen hierdoor
vaak sterk naar seks, niet omwille van de seks zelf, maar louter om
aangeraakt te worden en te mogen aanraken. Hierdoor ontstaat een
verstrengeling tussen de behoefte aan lichamelijk contact en de
behoefte aan seks. Deze is het gevolg van verwarring en die
verwarring is ontstaan vanuit het trauma van onvoldoende lichamelijk
contact te mogen ervaren. Dergelijke mensen aarden ook alleen maar
via het beleven van seks, voelen zich alleen dan aanvaard en
verbonden. Dit kan tot een seksverslaving leiden die in essentie
niets met seks zelf te maken heeft maar alles met de behoefte om het
trauma te compenseren dat is ontstaan als gevolg van onvoldoende
lichamelijk contact. Gebeurt dit niet, dan voelen deze mensen zich
buitengesloten en angstig. Omgekeerd leidt aangeraakt worden bij hen
tevens
automatisch tot seksuele verlangens. Hierdoor ontstaat een vicieuze
cirkel die de onnatuurlijk sterke verstrengeling van die twee
behoeften telkens weer bevestigt.
Wie
met gebrek aan lichamelijk contact is opgegroeid, verlangt niet
alleen heel sterk naar aanraking, maar is er meestal ook zeer bang
voor. Die angst bestaat vooral ten opzichte van de emoties die
loskomen indien deze getraumatiseerde behoefte eindelijk in
vervulling gaat.
Wat
hierboven beschreven wordt, vormt één uiterste van een gans
spectrum. Aan het andere uiterste vinden we mensen die van kinds af
aan voldoende lichamelijke intimiteit hebben ervaren, waarbij er ook
steeds voldoende respect was. Voor hen is er een duidelijk
onderscheid tussen seksueel geladen aanrakingen en het fysiek
uitdrukken van contact,
liefde en andere
gevoelens. De meeste mensen zitten ergens tussenin. Veel mensen
maken immers een levensfase door waarin ze plots minder aangeraakt
worden. Dit overkomt bv veel jongens in de puberteit, die plots
minder geknuffeld worden door hun vrouwelijke familieleden, omwille
van een verondersteld seksueel taboe. Anderen worden als baby fysiek
vertroeteld, maar moeten al tijdens de kleutertijd met minder
lichamelijke aandacht leren leven.
De
grens tussen intiem lichamelijk contact dat louter in functie staat
van de contactbehoefte en seksueel geladen lichamelijke intimiteit is
geen vastliggend gegeven. Waar die grens ligt, hangt af van situatie
tot situatie en van mens tot mens. Het is een kwestie van aanvoelen
en respecteren.
Maar
indien twee mensen met een verschillende nood aan aanraking
lichamelijk contact met elkaar maken, kan er een sterke verwarring
ontstaan wat betreft de betekenis hiervan. Wat voor de een een
hartversterkende knuffel is, kan bij de ander een sterke seksuele
opwinding te weeg brengen. Aan dit gegeven zijn al veel intieme
relaties kapot gegaan.
Mensen
die getraumatiseerd zijn door het gebrek aan lichamelijk uitgedrukte
affectie in hun jeugd, hebben feitelijk nood aan actieve vormen van
therapeutische begeleiding waarbij ze eerst leren om op een fysieke
manier affectie uit te drukken alvorens ze zich in een seksuele
relatie begeven. Alleen hierover praten helpt niet. Via
groepssessies leren aanraken en aangeraakt worden en de emoties
verwerken die hierdoor losgemaakt worden, is noodzakelijk.
In
de praktijk gebeurt echter systematisch het omgekeerde: eerst komt de
seksuele relatie en pas na verloop van tijd volgt het besef dat er
een probleem is. Een kleine minderheid van de mensen met dit
probleem, pakt het ook daadwerkelijk aan. En veel mensen met dit
probleem willen niet eens beseffen dat ze een probleem hebben.
Decennia
lang werd er in de westerse wereld in een opvoedingssysteem geloofd
dat ervan uit ging dat kinderen konden geconditioneerd worden tot
assertieve volwassenen door hen vanaf hun geboorte gewoon te maken
aan
zo weinig mogelijk lichamelijk contact. Het
gaat om een volkomen tegennatuurlijk, maar het werd (en wordt)
desondanks heel frequent in de praktijk gebracht.
Een
extreem voorbeeld hiervan was een vrouw die in de jaren vijftig van
de vorige eeuw vijf kinderen op de wereld zette en hen zelfs als baby
nooit op de arm nam om het te voeden. Onnodig
lichaamscontact met haar kinderen vond ze respectloos. Ze
kregen hun papfles opgerold in een dekentje naast zich gelegd, met de
speen in de mond. Al deze kinderen groeiden op tot volwassenen met
een verstoord lichaamsbewustzijn, een gefrustreerde behoefte aan
lichaamscontact en verwarring met betrekking tot seks en lichamelijke
intimiteit.
Het
gevolg hiervan is dat een groot percentage van de westerse mensen
getraumatiseerd is op dat vlak. Het besef dat het ook daadwerkelijk
om een trauma gaat, dringt maar heel langzaam door. Bijgevolg lijden
heel veel mensen onder de emotionele verwarring die gepaard gaat met
een onnatuurlijk sterke verstrengeling tussen de behoeftes aan seks
en aan lichamelijk contact. De patriarchale maatschappij draagt
evenmin bij tot dit besef: vele generaties van getraumatiseerde
mannen hebben zich het recht toegeëigend om onbeperkt seks te eisen
van hun partners, ter compensatie van hun gebrek aan liefdevolle
aanrakingen uit hun jeugd.
Respectvolle
seks tussen mensen is pas mogelijk indien aan de behoefte aan intiem
lichamelijk contact dat niet in functie van seks staat, is voldaan.
Indien er trauma’s op dat vlak bestaan, komt elke seksuele relatie
hierdoor vroeg of laat onder druk te staan, zelfs deze die gebaseerd
zijn op een even grote behoefte aan compensatie bij beide partners.
1
Voor het gemak en omdat het
in het kader van dit hoofdstukje niet relevant is, negeer ik hier
het bestaan van cyberseks.
*****
Deze tekst vormt een hoofdstuk uit Karmische Psychologie, Deel 3: Relaties, Seksualiteit en Opvoeding. Aan dit manuscript wordt nog volop gewerkt.
