Hoogsensitiviteit en de bijna-doodervaring
(Hoogsensitief -Anders Bekeken, aanvulling 23)
Iedereen die terugkeert na een bijna-doodervaring (BDE) of een nabij-de-dood-ervaring (NDE)1 is op slag hoogsensitief, hoe de persoonlijkheid er voordien ook uitzag. Voor veel mensen is dit een schokkender ervaring dan de NDE zelf, al komt dit besef een stuk langzamer dan de wetenschap dat men iets indringends heeft meegemaakt. Overlevers van een NDE moeten zichzelf opnieuw leren kennen. Hun reacties op situaties zijn veranderd, evenals hun interesses en de manier waarop ze mensen en gebeurtenissen beoordelen. De meest ingrijpende veranderingen zijn echter de toegenomen empathie, de diepere gevoeligheid, de intensere emotionaliteit en de sterker geworden intuïtie.
Voor wie reeds hoogsensitief was, gaat het in de regel om een gradueel verschil en is de persoonlijkheidsverandering meestal minder choquerend. Voor wie voordien niet hooggevoelig was – de term ‘platgevoelig’ is soms nog toepasselijker - geldt: welkom in de belevingswereld van de hoogsensitieve personen! Vanaf nu krijg je een krop in de keel bij elk verdriet dat iemand anders heeft en beleef je vreugde aan de kleine pleziertjes die je een ander doet, enkel en alleen omdat die ander daar blij van wordt. Voordelen voor jezelf doen je daarentegen maar weinig meer. De stem van je geweten overstemt plots die van je rationeel verstand en laat zich horen bij elke kleine en grote beslissing die je neemt. En probeer je die stem te negeren, dan voel je je hart in elkaar krimpen. Je zoekt vanaf nu naar diepere waarheden en de contacten en bezigheden waarin je geen vorm van spirituele zingeving ontwaart, geven geen voldoening meer. En leer alvast ook maar met je intuïtie om te gaan, want die zal ook steeds vaker zijn duit in het zakje doen, alle rationaliteit ten spijt.
Nu is er een wereld van verschil voor iemand die een dergelijke drastische persoonlijkheidsverandering doormaakt op volwassen leeftijd of in de kindertijd. Hoe jonger men is, hoe minder de persoonlijkheid reeds vaste vorm heeft aangenomen. Indien de vorming nog volop bezig is en de persoonlijkheid nog erg kneedbaar, dan groeit deze als het ware om de plotse hooggevoeligheid heen, waardoor de typische kenmerken van de hoogsensitieve persoonlijkheid na verloop van tijd een logische plek in het geheel krijgen.
Soms doet een transformerende ervaring zich voor tijdens de allereerste levensfases (baby- , peuter- of kleuterfase) en verloopt het integratieproces quasi ongemerkt. Vanaf de lagere-schoolleeftijd kan de schok toch al redelijk groot zijn, maar er volgen nog veel jaren van persoonlijkheidsontwikkeling waarbij de toegenomen gevoeligheid kan geïntegreerd worden. Uiteraard geldt ook hier wat voor alle andere hoogsensitieve kinderen geldt: hoe beter de omgeving ermee kan omgaan, hoe vlotter dit integratieproces verloopt.
Aan het andere uiterste van het spectrum vinden we de volwassenen die zich gesetteld hadden in hun manier van leven en zijn, mensen die zichzelf voordien niet in vraag stelden en niet bewust bezig waren met hun persoonlijkheidsontwikkeling. Voor hen kan het ronduit choquerend zijn om terug te kijken op hoe ze functioneerden voordat ze een NDE meemaakten en hoogsensitief werden. Hoe moeilijker hun sociale omgeving het heeft met hun persoonlijkheidsverandering, hoe lastiger het voor hen wordt om opnieuw hun draai te vinden. Sommigen komen hierdoor in een depressie terecht, anderen trekken zich volkomen terug op zichzelf. Een enkeling verdwaalt in een religieuze psychose. De meesten echter beginnen aan een moeizame zoektocht naar gelijkgezinden, naar nieuwe manieren om in het leven te staan en ontdekken langzaam maar zeker die sociale niches in de maatschappij waarin ze zich thuis voelen. Niet zelden gaat dit gepaard met het achter zich laten van een job en een oude vriendenkring, bij velen ook met een echtscheiding.
Niet voor iedereen hebben transformerende ervaringen even drastische gevolgen. Mensen die sowieso reeds bewust in hun individuatieproces waren gestapt, hebben meestal reeds een sociaal vangnet uitgebouwd dat behulpzaam is bij de integratie van hun toegenomen gevoeligheid: mensen met wie ze hierover kunnen praten, therapeuten en/of vrienden die hen begrijpen en voor wie het weinig moeite kost om hun veranderde persoonlijkheid te aanvaarden.
1
De term Nabij-de-doodervaring wordt zowel gebruikt voor
bijna-doodervaringen als ervaringen die hierop,lijken, zowel
inhoudelijk als qua impact, maar die zich voordoen in
niet-levensbedreigende situaties. Voorbeeld hiervan zijn het
meebeleven van het stervensproces van iemand anders of het beleven
van een mystieke ervaring o.i.v. meditatie, een heftige emotionele schok of druggebruik. Dat betekent absoluut niet dat alle mystieke ervaringen, alle heftige emotionele schokken of alle psychedelische ervaringen NDE's zijn, maar enkel dat NDE's ook onder dergelijke omstandigheden af en toe beleefd en gerapporteerd worden.
******
Deze tekst vormt een aanvulling bij
