De verschillen tussen seks en porno

De verschillen tussen seks en porno

Onze menselijke seksualiteit wordt van nature gekenmerkt door discretie. Koppels die de liefde willen bedrijven trekken zich terug op een rustige en veilige plek en wensen vooral niet gestoord of bekeken te worden. Daarin zijn we totaal anders dan onze nauwste verwanten de bonobo’s. De meeste andere sociale en asociale zoogdiersoorten trekken zich evenmin aan van pottenkijkers tijdens het paren. De kat doet het openlijk, de hond eveneens. Chimpansees daarentegen zijn net zoals wij discreet. Porno kijken botst in die zin bij mensen op een instinctief taboe.

Erover praten botst op hetzelfde instinctieve taboe als ernaar kijken: praten over seks doen we maar bij grote uitzondering. Dat heeft onder meer invloed op het opvoeden van onze kinderen; het liefst gaan we dit onderwerp uit de weg. Zij ook trouwens, behalve als pubers onder elkaar.

Taboes hebben een bijna magische aantrekkingskracht op pubers. Elke generatie tast op die manier de grenzen af van wat maatschappelijk acceptabel is en van wat daaraan kan veranderen. De samenleving evolueert hierdoor. Het werkzame mechanisme hierbij wordt gevormd door generatieconflicten. De uitkomst van deze steeds terugkerende clash tussen ouders en kinderen is niet altijd even gunstig op lange termijn, noch voor de individuele mensen, noch voor de samenleving. Maar vaak is het effect op korte termijn evenzeer onduidelijk.

De seksuele revolutie van de jaren zestig van de vorige eeuw bv zorgde voor ongeziene generatieconflicten. De oudere generatie zag enkele degeneratieve invloeden, de jongeren ervoeren bevrijding.

De kern van dit conflict was tweeledig: dankzij voorbehoedsmiddelen werd het voor jong en oud mogelijk om van seks te genieten zonder de voortdurende angst voor ongewenste zwangerschappen. Tezelfdertijd was er een nooit eerder geziene reactie tegen de kerkelijke indoctrinaties die seks als zondig beschouwden, tenzij binnen het huwelijk en dan alleen nog in functie van de voortplanting.

Op korte termijn was het effect ontredderend voor de meeste leden van de oudere generaties maar bevrijdend en stimulerend voor veel jongeren. De effecten op lange termijn waren echter veel genuanceerder: de anticonceptiepil gaf vrouwen de kans om aan geboorteplanning te doen en niet langer veel meer kinderen te baren dan ze aankonden. Anderzijds vonden veel mannen het maar doodnormaal dat vrouwen zich seksueel beschikbaar bleven stellen, ze moesten immers toch niet langer vrezen voor ongewenste zwangerschappen. Op dat laatste vlak zorgde de seksuele revolutie van de vorige eeuw dus niet voor enige verandering. De gelijkwaardigheid tussen man en vrouw met betrekking tot keuzevrijheid rond het al dan niet hebben van seks, is pas de laatste decennia langzaam tot stand aan het komen, als laat uitvloeisel van de veranderingen die meer dan een halve eeuw geleden werden ingezet.

Wat het lange-termijneffect van het massale aanbod aan internetporno op de huidige en de volgende generaties zal zijn, is evenmin duidelijk. Hiermee leren omgaan in het kader van de opvoeding van kinderen is in die zin pionierswerk. Verbodsbepalingen? Vergeet het maar. De nieuwe generatie is handiger met pc en smartphone dan hun ouders. ‘Heu, zoontje lief, wil je me eens helpen om die pornofilter in te stellen?’ Zo zou ik het moeten aanpakken en wellicht ben ik niet de enige. Opvoeden dan maar.

Hoe en wanneer breng je zoiets ter sprake bij kinderen? Hierop is geen pasklaar antwoord te verzinnen. ‘Als de gelegenheid zich voordoet’ lijkt me het beste advies en opdat de gelegenheid zich zou kunnen voordoen dient er wel een sterke vertrouwensband tussen ouders en kinderen te bestaan.

En nu de verschillen tussen porno en echte seks, want dat is de informatie die opgroeiende kinderen dienen te krijgen:

Seks staat altijd bol van de emoties en indien het echt goed zit tussen zij die het met elkaar delen, gaat het gepaard met diepe gevoelens. De emoties kunnen variëren van overweldigende lustgevoelens zonder meer, tot verlangens die gekruid zijn met de behoefte aan koestering, veiligheid of troost. Seks kan met vreugde en plezier beleefd worden, als uiting van genegenheid of als vlucht uit verdriet. Emotieloos is het echter nooit. Bij porno daarentegen zijn echte gevoelens uit den boze. Het bestaat uit emotieloos acteerwerk, tenzij je je focust op de onderdrukte angst die bij veel porno-acteurs op de achtergrond meespeelt of op de verborgen machtswellust bij anderen. De reden dat angst niet tot de voorgrond doordringt is dat er quasi altijd geacteerd wordt onder invloed van opwekkende drugs: cocaïne en methamphetamines zijn niet weg te denken uit het leven van de porno-acteurs en -actrices.

Seks gaat altijd gepaard met een gevoel van kwetsbaarheid dat in het beste geval vergezeld wordt van een even sterk gevoel van veiligheid omdat de partners elkaar kennen en respecteren. Porno is feitelijk nog veel kwetsbaarder, maar de deelnemers hieraan hullen zich in een air van onkwetsbaarheid, met behulp van de opwekkende middelen die hen helpen om te ‘presteren’ op scene en voor de camera.

Bij seks wordt wat men voelt ten opzichte van elkaar, vertaald in lichamelijke aantrekking en in elkaar fysiek koesteren. Elkaar bevrediging schenken is eveneens belangrijk, maar komt niet altijd op de eerste plaatst. Porno draait daarentegen om het leveren van een fysieke prestatie, waarbij enkel lust, macht en/of onderwerping op een oppervlakkige manier worden uitgedrukt, afhankelijk van het scenario dat nagespeeld wordt. Bevrediging wordt gefaked.

Seks wordt beleefd door echte mensen met een normaal lichaam dat zowel schoonheid als gebreken bevat. In porno acteren alleen maar lichamelijk quasi volmaakte mensen, wat een verkeerd beeld schetst van de realiteit van het menselijk lichaam.

Aan goeie seks houd je een warm, aangenaam, bevredigd gevoel over. Porno vult het gemoed evenmin als dat de behoefte aan voeding gestild wordt door het eten van een lading gekleurde suiker. Je houdt er vooral een gevoel van leegte aan over.

Als we die boodschap kunnen overbrengen aan jonge mensen die hun ontluikende seksualiteit aan het ontdekken zijn, beschermen we hen effectief tegen de mogelijkheid om aan porno verslaafd te raken en om het naspelen van porno-scenes te verwarren met de beleving van seks. Onze menselijke seksualiteit is te mooi en te waardevol om zo maar in te ruilen voor pornografische leegte.

Opdat het niet te simpel zou worden, krijgen we in de praktijk te maken met een serieus bijkomend probleem. Wat hierboven geschreven staat, geldt voor wat we ‘reguliere porno’ kunnen noemen: producten van een professionele filmindustrie. De argeloze pornokijker wordt echter door google automatisch naar zoekmachines geleid die dan zelf weer links aanbieden naar allerlei soorten filmmateriaal waarop seks te zien is. Een groot deel van dit aanbod is van criminele oorsprong en wordt geplukt uit onder meer websites die kinderporno aanbieden en verzamelen, websites waarop expliciete beelden van misbruik en verkrachtingen te zien zijn, websites met zogeheten ‘wraakporno’ en meer van dat fraais. Dat laatste slaat op amateurbeelden van seks die mensen hadden met een partner uit een stuk gelopen relatie. Als wraak op de ex in kwestie worden deze beelden digitaal te grabbel gegooid. Dit alles is zeer schrijnend maar vermengt zich naadloos met de pornofilms van reguliere oorsprong.

Hoe we onze puberende kinderen op die dingen moeten voorbereiden is me niet zo duidelijk. We kunnen hen enkel maar voldoende morele waarden meegeven en hopen dat ze deze uit zichzelf in de praktijk brengen, ook met betrekking tot dergelijke zaken. Als ze zelf beginnen te praten over hun confrontaties met dergelijk beeldmateriaal, kunnen we hen uitleggen wat er aan de hand is. Zelf ben ik er voorstander van dat dit tijdens de schooluren verplicht behandeld zou worden, bv in het kader van lessen zedenleer of godsdienst.

                                                                      ******** 

Deze tekst vormt een hoofstuk uit 'Karmische Psychologie, Deel 3: Relaties, Opvoeding en Seksualiteit', een boek in voorbereiding.