Hoogsensitief – Anders Bekeken – Chronische ziektes en hyperemotionaliteit

Hoogsensitief – Anders Bekeken (Aanvulling 17) –

Chronische ziektes en hyperemotionaliteit

In een boek over de ziekte van Lyme las ik de volgende uitspraak: ‘Lyme maakt mensen hooggevoelig’. Ik begrijp waar deze uitspraak vandaan komt, maar ze behoeft meer dan enige nuancering. Naar mijn gevoel zijn er twee mogelijkheden indien iemand getroffen wordt door een ziekte zoals Borreliase (Lyme) die het lichaam langzaam sloopt met veel pijn en vooral een enorme vermoeidheid tot gevolg:

1/ Gewoon gevoelige mensen kunnen er zeer emotioneel door worden, wat logisch is wegens hun toegenomen kwetsbaarheid. Net zoals hoogsensitieve personen worden ze gedwongen om veel meer op hun grenzen te letten, omdat ze veel minder aankunnen dan voordat ze ziek werden. De combinatie van heftige, moeilijk te bedwingen emoties en heel rap overprikkeld geraken, lijkt uiterlijk sterk op hoogsensitiviteit, maar er is één cruciale factor die niet zomaar verandert, namelijk de mate waarin men empathisch functioneert. Het vermogen om mee te beleven met andermans emoties, aan te voelen wat er in een ander omgaat en de neiging om zich daar spontaan aan aan te passen blijft in hun geval quasi onveranderd. Wel leidt hun ziekte-ervaring ertoe dat ze zich beter kunnen inbeelden hoe het voor andere mensen is die met iets gelijkaardigs worstelen, wat ze voorheen niet noodzakelijk konden. Hierbij gaat het echter om ‘theoriy of mind’ – het mentaal construeren van een getrouw beeld van hoe een ander functioneert – en niet om toegenomen rechtstreeks empathisch inlevingsvermogen.

2/ Hoogsensitieve mensen die voordat ze ziek werden konden terugvallen op een goed ontwikkeld compensatiemechanisme voor overprikkeling, kunnen dit nu niet meer. Hooggevoelige mensen met veel wilskracht en een sterke mentale controle, kunnen veel langer en vaker over hun grenzen gaan en het onderuitgaan ten gevolge van overprikkeling uitstellen, dan hoogsensitieven die daar niet op terug kunnen vallen. Hun slopend ziektepatroon eist nu echter alle mentale controle en wilskracht op om simpelweg te blijven functioneren. Er blijft maar weinig meer over om met overprikkeling om te gaan.

Het gaat hierbij niet enkel om de ziekte van Lyme, maar evengoed om klierkoorts, fibromyalgie en tal van andere ziektes en syndromen die de levenskracht ondermijnen. Bij hooggevoelige mensen haalt dit hun compensatiemechanismen ten opzichte van overprikkeling onderuit waardoor ze veel openlijker, herkenbaarder en uitdrukkelijker hoogsensitief blijken te zijn dan voorheen zichtbaar was. Bij gewoon gevoelige mensen leidt dit tot een toegenomen emotionaliteit en een verminderde prikkelbestendigheid.

In dat verband kom ik graag nog eens terug op een semantisch probleem dat ontstaan is doordat meer en meer specialisten net dit onderscheid willen benadrukken tussen enerzijds hoogsensitiviteit en anderzijds heftige emotionaliteit bij gewoon gevoelige mensen, door in het ene geval van ‘hoogsensitiviteit’ te spreken en in het andere geval van ‘hooggevoeligheid’. Persoonlijk hou ik het in dat laatste geval liever bij ‘hyperemotionaliteit’ als er dan toch per se een naam moet worden opgeplakt en wel om twee redenen:

Ten eerste zijn hoogsensitief en hooggevoelig in taalkundig opzicht simpelweg synoniemen omdat sensitief en gevoelig nu eenmaal exact hetzelfde betekenen. Ten tweede werd de term ‘high sensitive’, die reeds in de jaren negentig van de vorige eeuw door Elaine Aron geïntroduceerd werd, systematisch vertaald als ‘hooggevoelig’. ‘Hooggevoeligheid’ is nu reeds decennia ingeburgerd als Nederlandse naam voor het psychisch fenomeen dat door haar als eerste in zowel de wetenschappelijke als de gevulgariseerde psychologische literatuur werd geïntroduceerd. Deze naam nu reserveren voor een ander psychologisch mechanisme, leidt enkel tot verwarring. 



*******

Deze tekst vormt een aanvulling bij

Hoogsensitief – Anders Bekeken, tweede verbeterde druk

ISBN 9789077101124

 

Open brief aan Eden Hazard

Beste Eden,

laat ik beginnen met je hartelijk te feliciteren met je welverdiende transfer en de bijbehorende loonsverdubbeling. Van ongeveer 250 000 euro per week naar een slordige 500 000, is het niet? Laat ongeveer 250 000 euro nu net ongeveer de gemiddelde prijs van een gemiddelde gezinswoning in Vlaanderen zijn. In plaats van één huis per week verdien je er nu dus twee. Dat is 102 woningen per jaar, geen 104, want je moet natuurlijk ook nog leven. Met één weekloon moet dat wel lukken, in jouw geval.

Maar ik laat me meedrijven op vrije associaties die misschien niet zoveel ter zake doen. Het belangrijkste is dat ik mateloos genieten kan van jouw dribbels, assists en doelpunten en vooral van de cool waarmee je rechtkrabbelt na een zoveelste gemene tackle. Geen theater, geen gejank, gewoon weer opstaan, vrije schop trappen en verder spelen. Dankzij die flair weet je een ganse natie te verenigen onder de Belgische vlag. En dat laatste is wel nodig want, weet je, in een samenleving waarin de loonkloof tussen rijk en arm steeds groter wordt, tiert racisme steeds weliger, gaan de misdaad cijfers de hoogte in en komen steeds meer kinderhandel, gedwongen prostitutie en vrouwenmishandeling voor, om nog maar te zwijgen van de verzuring en de verrechtsing. Gelukkig steunen topvoetballers zoals jij alle mediacampagnes die tegen racisme preken. Jou valt dus niets te verwijten op dat vlak.

Maar wat dacht je ervan om per jaar 52 gezinnen gelukkig te maken door in één smak hun huis voor hen af te betalen. Wat jou een halve week werken / voetballen / spelen kost, afgewisseld met trainen / luieren / genieten, daar doen de meesten onder ons een gans beroepsleven over. En dan mogen we nog niet ziek worden of uit de echt scheiden voordat de woning quasi is afbetaald.

Of wat dacht je ervan om je exclusief te richten op die kwetsbare groep van alleenstaande, werkende moeders die zich nooit een eigen huis zullen kunnen permitteren? Hun loon is te laag in verhouding tot de afbetaling die ze maandelijks zouden moeten kunnen doen, dus komen ze niet in aanmerking voor een hypothecair krediet. Dus moeten ze maar blijven huren tegen een maandelijks prijskaartje dat vaak die gewijgerde afbetaling nog overstijgt. In uw geval zou je nog 52 huizen per jaar over houden voor jezelf. Of toch 51, want dat ene weekloon heb je wellicht nodig om van te leven. Ah nee, ik vergis me. We hebben het sinds je transfer naar Real Madrid maar over de helft van je weekloon.

Ik pleit hierbij niet voor mezelf hoor. Ik hou het wellicht nog wel die luttele resterende jaren vol, zodat mijn huisje afbetaald is tegen dat ik met pensioen mag. In mij hoef je het loon van één à twee dagen werken/trainen/luieren/genieten niet meer te investeren om me vroegtijdig van die last te verlossen. Ik hoop echter dat ik je met al deze vrijpostige associaties niet heb geschoffeerd. Ik weet natuurlijk niet hoeveel huizen per jaar je aan de belastingen dient af te staan en hoeveel huizen per jaar je spendeert aan liefdadigheid allerhande. Maar zo erg zit ik daar nu ook weer niet mee in, want na elke laffe tackle sta je toch weer op met de glimlach.

Enfin, ik hoop je nog vaak aan het werk te mogen zien. Je blijft immers toch altijd die gewone, vriendelijke, bescheiden jongen met wie elke voetbalminnende werkende ziel zich zo gemakkelijk kan identificeren.

Met hartelijke groet,

Henk Coudenys

P.S.: doe je de groeten aan Tibaut? Ik weet eigenlijk niet hoeveel huizen hij per jaar bijeen keept...