De Schaduw van hoogsensitief slachtofferschap
Hoogsensitieve personen hebben een intens wezenscontact en dat brengt onder meer met zich mee dat ze wat betreft hun keuzes en acties vooral vanuit verbondenheid vertrekken. Ze hebben de neiging om in de eerste plaats vanuit het collectief te denken en pas in tweede instantie met hun eigen behoeften rekening te houden, wat tot een verantwoordelijkheidsgevoel leidt dat bovengemiddeld is. Ze zijn zeer empathisch1 in de oorspronkelijke zin van dit woord, namelijk intens meebelevend met de emoties van de mensen met wie ze contact hebben. Daarenboven hebben ze een sterk ontwikkelde gewetensfunctie en zijn de meesten onder hen erg intuïtief. Wat kan er dan nog mis gaan met betrekking tot hun innerlijke Schaduw?
Het antwoord is: even veel als bij andere mensen.
Heel wat hoogsensitieve personen identificeren hun manier van functioneren met slachtofferschap. Door hun sterke empathie kunnen ze geen neen zeggen, als gevolg van hun verantwoordelijkheidsgevoel overladen ze zichzelf met meer verantwoordelijkheden dat goed voor hen is en hun sterke gewetensfunctie maakt het hen moeilijk om een ander op zijn plek te zetten wanneer dit nodig is, want ze willen niemand kwetsen. Wat ze intuïtief aanvoelen wordt daarenboven maar al te vaak door de buitenwereld genegeerd of weggezet als onzin of onnodig negativiteit. En dan kan het ook nog gebeuren dat ze als boodschapper van slecht nieuws beoordeeld worden als de veroorzaker van wat misgaat.
Bij hoogsensitieve mensen die zich systematisch slachtoffer voelen, groeit er in de Schaduw een tegenpool die empathieloos functioneert, die het eigen geweten opzij kan zetten en die enkel daardoor in staat is voor zichzelf op te komen, want vanuit hun hooggevoelige manier van functioneren kunnen ze dat niet. Die schaduwdeelpersoonlijkheid vertrekt louter vanuit het ik-denken en benadert contacten vanuit wantrouwen, want elk open contact kan tot empathische reacties leiden bij zichzelf en dan is het weer onmogelijk om voor zichzelf op te komen. Kortom, in de Schaduw huist een borderlinepersoonlijkheid, die in het slechtste geval kan evolueren tot een schaduwdeelpersoonlijkheid met narcistische trekjes.
Een hoogsensitief persoon die zich met het slachtofferschap identificeert, haalt zijn innerlijke kracht niet uit de eigen gevoeligheid, verbondenheid, empathie en intuïtie, maar moet kracht en eigenwaarde zoeken in de Schaduw. Om deze Schaduw te ontladen en te integreren is het nodig om juist wel te ontdekken hoeveel kracht en eigenwaarde men kan halen uit de hooggevoelige manier van functioneren. Concreet gaat het hierover:
- Intuïtie kan men leren aanwenden om aan te voelen wanneer het zinvol is om een ander te helpen en om op te pikken wanneer die persoon geneigd is om hiervan te profiteren of om zich van jou afhankelijk te maken. Dit leidt tot een gewetensvolle motivatie om neen te zeggen. Intuïtie wordt op die manier een krachtbron.
- De regels die men zichzelf oplegt vanuit het eigen geweten, kan men leren toepassen op de mensen met wie men omgaat, in plaats van enkel op zichzelf.
- Als het pijn doet om iemand te voelen in elkaar krimpen wanneer je die persoon op zijn grenzen wijst, laat dan die pijn toe en verwerk dit gegeven achteraf. Het is een soort van rouwproces waar je doorheen moet. Het betekent niet dat je plots te hard bent en dus slecht bezig bent.
- Meebeleven kan je leren scheiden van automatisch de verantwoordelijkheid nemen. Als je iemands noden aanvoelt, betekent dit niet automatisch dat je verantwoordelijk bent om hier iets aan te doen. Je hebt daarin de vrije keuze, waarbij je rekening kunt houden met wat je zelf aankan.
- Onredelijke reacties van anderen, kan je leren scheiden van je zelfbeeld. Je hoeft ze niet in te slikken en er een gebrek aan eigenwaarde aan over te houden.
Uiteraard is dit alles in de praktijk niet zo eenvoudig. Er moeten immers heel wat ingesleten patronen doorbroken worden en negatieve, vaak traumatiserende invloeden uit het verleden weggewerkt worden. Maar onmogelijk is het evenmin. En als hooggevoelig persoon wordt je uiteindelijk beloond met een positief zelfbeeld dat gebaseerd is op je hoogsensitieve eigenschappen, terwijl je Schaduw je niet langer opzadelt met een schuldcomplex omdat hij in stressituaties met je wegloopt.
1 Het begrip empathie wordt te pas en te onpas verkeerd gebruikt, vooral om menslievende beweegredenen mee te benoemen, maar je kan heel goed gericht zijn op goed doen voor een ander zonder echt mee te beleven met een ander, terwijl je wel vanalles op diens situatie projecteert, dus zonder dat echte empathie daarbij komt kijken.
**********************************************************************************
