Loskomen van een toxische partner door te groeien in eigenwaarde
Mensen die een gebrek aan eigenwaarde hebben, hebben dit in de regel overgehouden aan intensieve contacten met narcisten en/of met narcistische organisaties tijdens hun jeugd. De conditioneringen die hiermee gepaard gingen, hebben hun zowel hun eigenwaarde en hun zelfbeeld beschadigd, als hun besef van wat gezonde normen en waarden zijn.
Daardoor worden ze in een intieme relatie gemakkelijk opnieuw het slachtoffer van een manipulatieve partner. Desondanks krijgen ze vaak dingen te horen zoals: ‘Je trekt dit aan vanuit je gebrek aan eigenwaarde. Indien je je anders zou opstellen, zou je partner (of wie het ook is onder wiens narcisme je lijdt) je anders behandelen.’ Nee dus.
Niemand is verplicht zich neerbuigend, kwetsend of laatdunkend op te stellen tegenover iemand met een laag zelfbeeld. Narcisten doen dit echter systematisch, ook tegenover mensen met een gezonde eigenwaarde. Bij deze laatste komt het echter minder diep binnen. Mensen die reeds een geschonden zelfbeeld hebben gaan daarentegen heel rap twijfelen aan zichzelf. Daardoor hebben ze de neiging om het machtsspel van narcisten zodanig lang te verdragen tot ze eraan onderdoor gaan. Aan mensen met een gezonde eigenwaarde daarentegen, hebben narcisten een hele kluif om macht over hen te krijgen. In veel gevallen slagen ze daar niet in.
Je losmaken maken van narcisten begint met het opbouwen van een gezond stelsel van normen en waarden, waarin geen plaats is voor vernedering en manipulatie, enkel voor integriteit. Beseffen dat gekleineerd en onzeker gemaakt worden noch normaal, noch gezond is, is iets wat tijd nodig kan hebben en slechts met voldoende hulp en herhaling tot stand kan worden gebracht. Het uitwerken van de achterliggende trauma’s vormt hier uiteraard een onontbeerlijke bijdrage toe.
Maar in het geval van narcisme schuilt er nog een ander addertje onder het gras. In tegenstelling tot psychopathie is narcisme (nog steeds) in heel veel aspecten van onze samenleving verankerd. Het eeuwenoude en wijdverbreide patriarchale systeem is er immers op gebaseerd. Het zelfde geldt voor de spelregels van het kapitalisme: (‘The winner takes it all’…)
Daardoor leven we allemaal ingebed in een ruimere omgeving die overheerst wordt door ongezonde normen en waarden. Dit maakt het moeilijk om de perceptie dat dominant en kwetsend gedrag normaal is, te doorbreken.
Het is pas indien je alle bronnen waaruit jouw gebrek aan eigenwaarde door worden gevoed droog legt, dat je in staat zal zijn je te wapenen tegen de manipulaties van narcisten. In de praktijk betekent dit dat je heel grondig moet leren kijken naar welke aspecten van je opvoeding er niet oké waren omdat ze je ertoe hebben gedwongen over je grenzen te laten gaan. Voorbeelden hiervan zijn:
Je werd verplicht altijd een knuffel of een kus te geven aan mensen bij wie je je niet veilig voelde.
Als je iets niet leuk vond om te doen of te ondergaan, ‘moest je je niet zo aanstellen’.
Terechte klachten over grensoverschrijdend gedrag van anderen werden systematisch vergoelijkt, weggelachen of geminimaliseerd.
Je werd gedrild om altijd te gehoorzamen, ongeacht je eigen mening, perceptie of ervaring met datgene wat je moest doen of niet mocht doen.
Je kreeg van je ouders of andere mensen die dicht bij je stonden herhaaldelijk spottende of minachtende opmerkingen over je uiterlijk, gedrag, kledij of emoties.
Je was het slachtoffer van discriminatie.
Tezelfdertijd leer je om in functie van een ander te leven, nooit in functie van jezelf. Een ander tot het middelpunt maken van je leven, de ondersteuning van zijn doelen tot jouw levensdoel maken terwijl je je eigen behoeften wegcijfert, dit wordt als ‘normaal’ beschouwt als je opgevoed wordt tot iemand met een gebrekkige eigenwaarde. Eens iets voor jezelf willen, met je eigen behoeften rekening houden of opkomen voor je eigen kansen wordt in dat geval consequent geassocieerd met egoïsme.
Om je eigenwaarde zodoende te herstellen is er best wel wat werk aan de winkel, maar indien je dit niet doet, wordt het onmogelijk om je los te maken van een manipulatieve partner.
Indien de therapeutische aanpak van dergelijke bronnen uit de jeugd niet voldoende zijn om je eigenwaarde te herstellen, kan het nodig zijn om je vorige-levensgeschiedenis onder de loep te nemen. Ernstige vorige-levenstrauma’s kunnen zowel de perceptie van de realiteit als je zelfbeeld ernstig verkleuren.
Een voorbeeld hiervan was de rotsvaste overtuiging van een vrouw dat ze niet het recht had om haar job (een winkelopen houden) uit te oefenen omdat ze geen enkel diploma had. Dit was in de realiteit geen enkel probleem, maar toch voelde ze zich nooit op haar gemak tegenover haar klanten. Tijdens een vorig leven was ze het slachtoffer geweest van het systeem van gilden die de macht hadden om iemand in een bepaalde beroepscategorie toe te laten of niet. Ze had toen een beroep uitgeoefend terwijl ze niet tot de gilde in kwestie was toegelaten en dat had geleid tot gerechtelijke vervolging en de bedelstaf. In haar huidige leven leed haar eigenwaarde nog steeds onder dit trauma.
Indien dergelijke vorige-levenstrauma’s negatief inwerken op zelfbeeld en eigenwaarde, vormen ze een bijkomende bron die moet drooggelegd worden met therapeutische hulp. Elke deeloorzaak van gebrekkige eigenwaarde die opgeruimd wordt, brengt het loskomen uit een toxische relatie een stap dichterbij.
************************************************************************************
Dit is een voorpublicatie uit mijn volgende boek in de reeks Karmische Psychologie,
Karmische Psychologie Deel 4: Aarde en Schaduw, Boek III: Psychopathie en Narcisme.
Deze tekst maakt deel uit van hoofdstuk IV: Toxische relaties.
Dit boek verschijnt in het najaar van 2025.
Wie een boek van me koopt, helpt me in leven houden. Schrijven neemt veel tijd in beslag en brengt weinig op. Dat is niet erg, maar elk verkocht boek is toch meer dan welkom
!Een overzicht van mijn gepubliceerde boeken vind je op www.henkcoudenys.be
