Ziek en waardeloos

 Ziek en waardeloos

Twijfel je eraan of je partner al dan niet narcistisch is, ga dan na hoe hij met je omgaat wanneer je ziek bent. Als partner van een narcist heb je – vanuit zijn gezichtspunt! - als belangrijkste functie dat je in functie van hem leeft. Als je ziek wordt, dan heb je daar echter onvoldoende of zelfs helemaal geen energie voor. Elke zieke heeft nu eenmaal zijn levensenergie voor zichzelf nodig en moet zijn aandacht in de eerste plaats op zichzelf kunnen richten om te kunnen omgaan met de lichamelijke en emotionele moeilijkheden die de ziekte zich meebrengt en om te kunnen genezen. Typische reacties van een narcist zijn in dit geval:

• ‘Stel je niet zo aan!’ Ontkenning van het feit dat je ziek bent.

• ‘Je hebt het over jezelf afgeroepen.’ Dat je ziek bent wordt gezien als je eigen schuld.

• ‘Wie gaat nu mijn was doen?’ Of: ‘Je bent toch niet te ziek om te koken?’ De narcist denkt in de eerste plaats aan zichzelf en niet aan jou.

• ‘Wordt maar snel weer beter voordat het huis helemaal vervuilt.’ Of: ‘Ziek of niet ziek, je moet me wel blijven helpen hoor!’ Er wordt geen rekening gehouden met jouw toestand en je krijgt niet de tijd om te herstellen.

• ‘Je beeldt het je gewoon in dat er iets met je scheelt, dat doe je altijd!’ Je wordt aan het twijfelen gebracht met betrekking tot wat je duidelijk voelt en ondergaat, waardoor je in het slechtste geval vervreemd van wat je lichaam je duidelijk maakt.

• ‘Je bent nu eenmaal zwak!’ Je krijgt minderwaardigheidsgevoelens aangepraat omdat je zogenaamd niet sterk genoeg bent om gezond te kunnen zijn.

Het feit dat je ziek bent, wordt door een narcistische partner niet erkend, of als dat wel het geval is, wordt hier geen zorgzaamheid tegenover geplaatst. Hooguit kan je rekenen op één of twee dagen verzorging als er andere mensen in de buurt zijn. In elk geval krijg je reacties die erop wijzen dat je je schuldig moet voelen omwille van het feit dat je ziek bent en dat je nu niet veel meer voor hem kan betekenen. Hij lijdt onder het feit dat jij ziek bent, niet jij zelf.Veel zieke mensen worden door hun narcistische partner eenvoudigweg gedumpt. Zo niet, dan worden ze door hem moreel gechanteerd om steeds verder over hun grenzen te gaan. Of het nu gaat om ernstige, langdurige ziektes of over tijdelijke ongemakken, de reacties zijn steeds van die aard dat je je minderwaardig tot waardeloos voelt, dat je je voelt te kort schieten en dat je er een ongefundeerd schuldgevoel aan over houdt.

Enkele voorbeelden:

• Een zwangere vrouw heeft regelmatig aanvallen van hypoglycemie. Zo gebeurt het dat ze in het bijzijn van haar partner op een bankje moet gaan liggen in een drukke winkelstraat en een andere keer valt ze flauw in een druk winkelcentrum. Zijn reactie is er geen van zorgzaamheid. In tegendeel verwijt hij haar dat ze hem in het openbaar te schande maakt.

• Een vrouw maakt een pijnlijke val in een diepe gracht en breekt hierbij haar schouder. Op eigen kracht kan ze zich niet uit haar netelige situatie bevrijden. Haar partner staat te razen tegen haar in plaats van bezorgd te vragen hoe ze eraan toe is. ‘Hoe ben je zo stom kunnen zijn?’

• Een vrouw krijgt in de loop van haar huwelijk last van de gevolgen van een verkrachting die ze als tiener had meegemaakt. De emotionele overweldiging van toen, overvalt haar steeds vaker tijdens het vrijen met haar partner. Dit wordt getriggerd door de vele kleine onrespectvolle opmerkingen die haar gedurende de dag te beurt vallen. Zijn reactie hierop is dat hij nu het recht heeft om een minnares te nemen, daar zij op seksueel vlak ten opzichte van hem te kort schiet. Maar zij moet het niet wagen om iets te beginnen met een andere man, want daar heeft zij het recht niet toe.

• Een vrouw kon ’s nachts nauwelijks slapen omdat ze haar beide sleutelbeenderen had gebroken. Ze kon er dan ook niets aan doen dat ze kreunde van de pijn telkens ze zich onhandig in een minder pijnlijke positie probeerde te leggen. In plaats van een praktische oplossing te zoeken zoals bv tijdelijk in de zetel te gaan slapen, was haar partner voortdurend kwaad op haar en verweet hij haar dat ze hem elke nacht wakker hield.

De gevolgen van dit soort chronische mishandeling kunnen nog lang doorwerken nadat de destructieve relatie is stop gezet. Je bent immers geconditioneerd geworden om je schuldig te voelen indien je ziek bent en zo lang mogelijk over je grenzen te gaan om de gevolgen van het ziek zijn te negeren. Om voor jezelf te zorgen of zorg te ontvangen moet je telkens weer deze drempel over terwijl emotionele drempels overwinnen nu eenmaal moeilijk gaat indien je je ziek en zwak voelt. Bij velen blijft het automatisme bestaan om tot uitputting toe over hun grenzen te gaan alvorens zich te mogen overgeven aan ziekte en herstel. 

 ************************************************************************************

Deze tekst is een hoofdstukje uit

Karmische Psychologie Deel 4: Aarde en Schaduw, Boek III: Psychopathie en Narcisme.  Hoofdstuk IV: Toxische relaties.

Dit boek verschijnt in het najaar van  2025. De volledige inhoudstafel vind je in mijn vorige blog.

Wie een boek van me koopt, helpt me in leven houden.  Schrijven neemt veel tijd in beslag en brengt weinig op.  Dat is niet erg, maar elk verkocht boek is toch meer dan welkom

!Een overzicht van mijn gepubliceerde boeken vind je op www.henkcoudenys.be 

 

Boek 'Psychopathie en Narcisme' - Inhoudstafel en laatste hoofdstuk

 

Inhoudstafel Karmische Psychologie 4 ( Aarde en Schaduw), boek III: Psychopathie en Narcisme

+ het laatste hoofdstuk uit dit boek lees je na de inhoudstafel.

 

I Manipulatieve Persoonlijkheden

De egoïstische reflex en de altruïstische reflex

Psychopathie in een notendop

Narcisme en het verschil met psychopathie

Hoe narcisme ontstaat vanuit hechtingsstoornissen

Andere wegen naar narcisme

Narcisme vermijden bij opgroeiende kinderen

Borderline, het logische antwoord op psychopathie

Zijn narcisme en psychopathie erfelijk?

Waarom zijn er meer mannelijke narcisten dan vrouwelijke?

De verleiding van het narcisme

Op het kruispunt tussen borderline, narcisme en psychopathie

De verschillen tussen autisme en psychopathie

De manipulatieve autist

De autistische psychopaat

Manipulatieve dubbelpersoonlijkheden

De psychopate schaduw van alcoholici

II Als het individuatieproces stilvalt

Het Individuatieproces

Randpsychopaten, restpsychopaten en halfpsychopaten.

De innerlijke moraal van de psychopaat en zijn gebrek aan Wezenscontact

De Schaduw die van het Wezen komt

Psychopathie en Vorige Levens

Op weg naar psychopathie?

Psychose en tijdelijke psychopathie

Alcoholpsychose en dronkenschappsychopathie

De psychopathie van de verslaafde

Hoe verlichting psychopathie in de hand kan werken

De verlokking van de Schaduw

Karmische collocatie

Integratie van de Schaduw?

De integratie van een psychopate schaduwdeelpersoonlijkheid

De ontwikkeling van narcisme vermijden bij opgroeiende kinderen

III Hoe functioneren psychopaten en narcisten ?

Gelijkenissen, verschillen en overlappingen

Psychopathie door de bril van de aura-chakrapsychologie

Een psycho-energetische kijk op narcisme

Verslaafd aan aandacht

Psychopathie, narcisme en therapie

Narcistische therapeuten

Narcistische sekteleiders

Effectgerichte communicatie

Manipulatief verleiden en bevestiging afdwingen

Conflictminnend

Subtiel en minder subtiel vernederen

‘Charisma’ of fake?

Psychopathie, sympathie en empathie

Het verschil tussen emotionele sensaties met een fysieke oorsprongen diepere gevoelens

Geweten, angst en schaamte

Vertrouwen, zelfvertrouwen en geweten

De tranen van de narcist

Misbruik maken van sociale correctiemechanismen

Intelligent (zelf)bedrog

Non-verbale agressie

Meesters van de perceptie

De weinig plastische hersenen van psychopaten

Psychopaten en hun kwaliteiten

Visualiseren zonder te ontvangen

Voorspelbaar in zijn onvoorspelbaarheid

Manipulatief gedrag

De fatsoenlijke psychopaat

Wroeging, spijt en gespletenheid

Toneelspelers of gespleten persoonlijkheden?

Psychopaten en seks

Onverschrokken angsthazen met grootheidswaan

Psychopathie en intuïtieve moraal

Parasieten

De psychopaat met dyspraxie

Wanneer heb je nu met een narcist te maken?

IV Destructieve relaties

Een toxische relatie herkennen

Ziek en waardeloos

Opgroeien met manipulatieve ouders

Blijvende verwarring

Om gek van te worden

‘Ik wil meer evenwicht!’

Een kind delen met een narcist of een psychopaat

Eenzaamheid

De interactie tussen hoogsensitieve personen en mensen met een manipulatieve persoonlijkheid

Zelfoverschatting, de kwetsbare plek van psychopaten en narcisten

Het verschil tussen weggaan en loskomen

Scheiden van een narcist of een psychopaat

Loskomen van een toxische partner door te groeien in eigenwaarde

In dialoog gaan met een narcist

Relatietherapie?

Ingangen (en hoe deze af te sluiten)

Stoppen met erkenning eisen

Afstandelijk mededogen, geen medelijden

Langdurige naweeën

Karmische achtergronden van destructieve relaties

V Psychopatie en narcisme in de samenleving

Mensen, mensapen en psychopathie

Even teruggaan in de tijd

Psychopathie en de evolutie van de mens

Tussen angst en hebzucht

De nefaste invloed van overvloed

Psychopathie en natuurlijke selectie

Hoe hechtingsstoornissen en narcisme epidemische vormen kunnen aannemen

Een variatie op het Stockholmsyndroom

Slavernij, rassendiscriminatie en Wezenloosheid

Psychopathie, bevolkingsdruk en patriarchaat

Narcistische en psychopate organisaties

Illuminati?

Van narcisme-tolerantie tot verering van narcisme

Het kan ook anders

Appendix: Zwarte Magie doorprikt

Het kan ook anders…

…maar voor het zover is, is er nog flink wat werk aan de winkel.

Narcisme is niet de normale menselijke manier van functioneren, maar een afwijking ten gevolge van een traumatiserende samenlevingsvorm. Het is een symptoom van een getraumatiseerde samenleving. Door het shifting baseline syndroom zijn we er echter in gaan geloven dat narcisme niet alleen de norm is maar een na te streven zijnstoestand die tot succes leidt. Dit heeft geleid tot vergoelijking en verering van narcisme en machiavellisme. Hoe meer we om ons heen kijken en zien hoe we ons werkelijk gedragen, hoe erger het opvalt dat de basisprincipes van het narcisme werkelijk overal hun invloed laten gelden.

Hieraan kunnen we een einde maken. Dit begint met het besef dat verandering wel degelijk mogelijk is en dat we collectief gelukkiger zouden zijn door terug te keren naar een samenleving waarin onze natuurlijke waarden, die gebaseerd zijn op empathie en een werkzaam geweten, de ethische standaard vormen.

Wie van thuis uit een veilige hechting heeft meegekregen, voelt zich tevens veilig gehecht in het ecosysteem van het leven. Dit leidt tot het vermogen om erop te vertrouwen dat het leven je altijd voldoende te bieden zal hebben, zowel qua voedsel, materiële noden als ontwikkelingskansen. Meer hebben dan een anders, jaloers opkijken naar mensen die het beter hebben en verlangen naar macht, vormen bijgevolg geen voortdurende verleiding. Angst voor te kort neemt geen irrationele proporties meer aan. Integendeel: het besef dat een evenredige verdeling van welstand en kansen het beste is voor iedereen, wordt dan vanzelfsprekend. Het besef dat meer hebben dan wat je nodig hebt altijd ten koste gaat van anderen die minder hebben, moet voldoende zijn om niet langer behoefte te hebben aan narcistisch groeikapitalisme.

We kunnen en moeten onze samenleving zodanig herinrichten dat er niet enkel op papier evenwaardigheid is tussen mannen en vrouwen, maar dat dit ook in de praktijk mogelijk wordt. Het moet tevens een kernwaarde worden dat de keuze om al dan niet kinderen te hebben in de eerste plaats afgewogen wordt aan de noden die kinderen hebben en niet aan die van de volwassenen met een kinderwens. Een van de basisnoden van elk kind is emotionele veiligheid. Tijdens het opgroeien van een kind moet die ten allen tijde gegarandeerd kunnen worden. Wie al op voorhand kan inschatten dat zijn levensstijl daar niet de gelegenheid toe biedt, moet niet aan kinderen beginnen. Ouders hun leven zodanig willen organiseren dat ze hun kinderen wel al het materieel en emotioneel noodzakelijke kunnen bieden, moeten hiertoe de kans krijgen. Dit kan betekenen dat kinderloze volwassenen of mensen met volwassen kinderen meer maatschappelijke taken moeten vervullen en meer maatschappelijke verantwoordelijkheid moeten nemen dan zij die hun tijd en energie nodig hebben om hun kinderen op te voeden tot integere, niet-getraumatiseerde volwassenen.

In onze cultuur moet kritiek op uitingen van narcisme een normale zaak worden en niet langer een uitzondering. Narcisten mogen niet langer op een voetstuk geplaatst worden en als rolmodel naar voor geschoven worden. Psychopaten moeten nauwlettend in het oog gehouden worden opdat ze zich als mensen met fatsoenlijke normen en waarden gedragen. Maar vooral moeten er methodes bedacht en in de praktijk gebracht worden om mensen met een narcistische of een psychopate persoonlijkheidsstructuur uit machtsposities te weren. Zodoende kunnen dit terug ‘maatschappelijke functies met een grote verantwoordelijkheid’ worden in plaats van machtsposities.

Kortom, om terug plaats te maken voor menslievende normen en waarden in onze samenleving is er een totale cultuuromslag nodig. Deze zal er echter niet komen onder impuls van bestaande organisaties met een patriarchale structuur, waar alle hedendaagse grote religies voorbeelden van zijn. De omslag kan er enkel maar komen van onderuit, onder impuls van alle individuen die vanuit hun persoonlijke spirituele ingesteldheid contact hebben met de intuïtieve moraal van de Wezenlijke mens.

De basisprincipes voor een narcismevrije samenleving zijn: oprechtheid, zorgzaamheid, integriteit, respect en redelijkheid. Als we ons volgens deze normen gedragen, zowel naar onszelf als naar anderen en tevens ten opzichte van onze levende omgeving met inbegrip van alle andere levensvormen, scheppen we een samenleving die zowel fysiek als emotioneel veilig is.

Oprechtheid betekent dat je te allen tijde bereid bent eerlijk te zijn, op zoek te gaan naar de waarheid en naar de gevonden waarheden te leven. Dit betekent tevens dat we onze fouten kunnen toegeven en bereid zijn er iets aan te doen, waarbij het zowel om verkeerde opvattingen kan gaan als om acties met pijnlijke gevolgen. Oprechtheid is immers niet hetzelfde als perfectie. Elk individu is voortdurend aan het bijleren en aan het groeien, net zoals de mensengemeenschap in zijn geheel. Oprechtheid levert hier een geschikte voedingsbodem voor.

Integriteit houdt in dat we ernaar streven onze woorden en daden in overeenstemming te brengen met elkaar. Bijgevolg is er geen plaats voor effectgerichte communicatie en leugens, ook niet voor zelfbedrog.

Respect begint met zelfrespect en breidt zich vandaar automatisch uit naar respect voor zowel de andere mensen als voor de levende omgeving. Verschillen mogen er zijn. Anders zijn is niet beter of slechter. Maar respect moet vanuit zelfrespect vertrekken, anders zijn we niet in staat om een halt toe te roepen aan mensen die zelf geen respect hebben voor een ander. Alhoewel respect een belangrijk basisprincipe is, is het niet onbeperkt toepasbaar. Wie niet zorgzaam is voor zichzelf, voor een ander en voor zijn omgeving, verdient geen respect. Respect en zorgzaamheid dienen hand in hand te gaan, anders hebben we geen gezonde basis van waaruit we elkaar kunnen beoordelen. Respect is een vorm van passieve betrokkenheid.

Zorgzaamheid moeten we niet enkel tegenover anderen in de praktijk brengen, maar in even sterke mate tegenover onszelf. Ook zorgzaamheid ten opzichte van de levende omgeving waarvan we deel uitmaken en waarvan we afhankelijk zijn, zou vanzelfsprekend moeten zijn. Zorgzaamheid leidt tot actieve betrokkenheid.

Redelijkheid is een basisprincipe waaraan onze geschreven en ongeschreven wetten en regels moeten voldoen. Redelijkheid in oordelen en veroordelen zorgt voor gezonde correctiemechanismen waar iedereen zich moet kunnen vinden.

Dit staat in schril contrast met de basisprincipes van het narcistisch groeikapitalisme, dat als kernwaarden winstbejag, economische groei en succes heeft. Hierin is weinig tot geen ruimte voor redelijkheid, zorgzaamheid en respect. Integriteit en oprechtheid staan het in de praktijk brengen van deze principes zelfs ronduit in de weg.

Het is tevens nodig om de historische verdraaiing van het inzicht dat Charles Darwin in zijn evolutietheorie formuleerde recht te zetten: toen hij het had over the survival of the best fitting bedoelde hij dat de best aangepaste individuen en soorten de meeste kans hadden om te overleven. Hij had het niet over the survival of the fittest, wat algemeen geïnterpreteerd wordt als dat de meest fitte, sterke en gezonde individuen en soorten de meeste overlevingskans hebben. Een invloedrijke tijdgenoot van hem verdraaide zijn woorden en het daardoor uitgedrukte inzicht, wat tot koren op de molen van het institutioneel fascisme heeft geleid.

Een samenleving waarin men oprechtheid, integriteit en respect hoog in het vaandel draagt en zorgzaam met elkaar omgaat, heeft meer kans om de tand des tijds te doorstaan en zich aan veranderingen aan te passen dan een samenleving waarin men bij elke gelegenheid strijd met elkaar voert om elkaar te overtroeven.

En verder moet de tijd zijn werk kunnen doen. Het is nu eenmaal onmogelijk om een grondige cultuuromslag te bewerkstelligen binnen het tijdsbestek van één mensengeneratie. Hetzelfde geldt voor de gevolgen van onveilige hechting. Voor het genezen hiervan zijn minstens drie generaties nodig. Dit soort trauma’s worden immers grotendeels van generatie op generatie overgedragen. Het vergt een zeer bewuste ingesteldheid om dit patroon van culturele overdracht te doorbreken, maar daar zijn we wel toe in staat indien we dat willen. Bij de eerste generatie die er bewust werk van maakt, zullen er al minder onveilige opvoedingspatronen doorgegeven worden, bij de tweede nog minder en de derde generatie moet in staat zijn haar kinderen volledig traumavrij op te voeden.

Hetzelfde geldt voor het uitbannen van narcistische gedragspatronen: ook deze cultuuromslag heeft tijd nodig om volledig geïntegreerd te geraken. Maar dit alles is aan één grote voorwaarde verbonden: een veilige wereld. Hier en daar bestaat deze, maar lang niet overal. We moeten dus gewoonweg beginnen daar waar het mogelijk is – hier, nu, vandaag nog – en de positieve aanpak laten uitdijen als een glinsterende olievlek. Het is niet enkel narcisme dat zich op die manier verspreiden kan, ook de tegenreactie.

***

Laat ons het recht behouden om te blijven dromen van een betere wereld,

zo’n wereld waarin geen plaats is voor egoïsme en machtsmisbruik

en waar leiding geven

synoniem is voor verantwoordelijkheid nemen en zorgzaamheid ten toon spreiden.

***

 ************************************************************************************

Dit is een voorpublicatie uit mijn volgende boek in de reeks Karmische Psychologie,

Karmische Psychologie Deel 4: Aarde en Schaduw, Boek III: Psychopathie en Narcisme.

Deze tekst maakt deel uit van hoofdstuk V: Psychopathie en Narcisme in de Samenleving

Dit boek verschijnt in het najaar van  2025. Wens je het boek reeds in voorverkoop te bestellen: stuur een mailtje naar info@henkcoudenys.be

Wie een boek van me koopt, helpt me in leven houden.  Schrijven neemt veel tijd in beslag en brengt weinig op.  Dat is niet erg, maar elk verkocht boek is toch meer dan welkom

Een overzicht van mijn gepubliceerde boeken vind je op www.henkcoudenys.be 

Waarover gaat 'Onze Erfenis van Moeder Aarde'?

 Elk Wezenlijk, gewetensvol mens ervaart vroeg of laat een innerlijk conflict tussen enerzijds de emotionele noden en instinctieve reflexen die met het lichaam samen hangen en zijn intuïtieve, Wezenlijke morele waarden.  Het aardse en het Wezenlijke in onszelf zijn immers lang niet altijd in harmonie met elkaar.  Wat we uit zelfbehoud vanuit onze instinctieve reflexen voelen en doen, is vaak zelfs totaal tegenstrijdig met hoe we ons zouden willen voelen en gedragen vanuit onze Wezenlijke moraal.  

Ons lichaam is een deel van de aarde en dus in eerste instantie onderhevig aan de wetmatigheden van de aarde.  Deze staan ten dienste van overleven en van de kans om ons voort te planten.  Ons Wezenlijke zelf is daarentegen niet louter aan de aarde gebonden maar blijft bestaan en verder evolueren doorheen onze opeenvolgende levens op aarde die afgewisseld worden met tussenlevens in een niet-materiële belevingssfeer, los van een fysiek lichaam.  Tijdens die tussenfasen kunnen we een onvoorwaardelijke verbondenheid ervaren met alles wat bestaat en met elk ander levend en bewust wezen.   Het bewustzijn van ons Wezen is bijgevolg ingebed in het besef van verwevenheid tussen alle bewustzijns van alle andere wezens, of die nu als mens op aarde incarneren of niet.  Ook tijdens transcendente bewustzijnservaringen, bijna-doodervaringen en gerichte meditaties kan dit indringende besef ons overspoelen. 

Daarentegen is het ik-bewustzijn, dat samenhangt met ons lichaam veel individualistischer van aard en sterk onderhevig aan wat onze instincten en onze lichamelijke behoeften van ons eisen.  Deze kunnen  er ons op een dwingende manier toe aanzetten de onvoorwaardelijke verbondenheid en de intense  verwevenheid te negeren en acties te ondernemen die pijnlijk zijn voor anderen, zonder dat we daar zelf onder lijden.  Hoe meer het Wezenlijke bewustzijn zich echter met het ik-bewustzijn vermengt, hoe empathischer we reageren op niet alleen andere mensen maar ook op andere levende wezens.  Het opvolgen van onze overlevingsreflexen wordt daardoor niet langer vanzelfsprekend, want wat we een ander aandoen beleven we nu mee alsof we het zelf ook ondergaan.  

In 'Onze Erfenis van Moeder Aarde' wordt deze morele tweespalt in detail bestudeerd en besproken en gaan we op zoek naar oplossingen waarmee we die beide tegenpolen  in onszelf kunnen verzoenen met elkaar.

**********************************************************************************

De volledige titel van het boek luidt:  

Karmische Psychologie 4: Aarde en Schaduw, Boek I: Onze Erfenis van Moeder Aarde 

(ISBN 9789077101193). Dit boek kan bij elke (internet)boekhandel besteld worden.

Een overzicht van mijn reeds gepubliceerde boeken vind je op WWW.Henkcoudenys.be 

Loskomen van een toxische partner door te groeien in eigenwaarde

 

Loskomen van een toxische partner door te groeien in eigenwaarde

Mensen die een gebrek aan eigenwaarde hebben, hebben dit in de regel overgehouden aan intensieve contacten met narcisten en/of met narcistische organisaties tijdens hun jeugd. De conditioneringen die hiermee gepaard gingen, hebben hun zowel hun eigenwaarde en hun zelfbeeld beschadigd, als hun besef van wat gezonde normen en waarden zijn.

Daardoor worden ze in een intieme relatie gemakkelijk opnieuw het slachtoffer van een manipulatieve partner. Desondanks krijgen ze vaak dingen te horen zoals: ‘Je trekt dit aan vanuit je gebrek aan eigenwaarde. Indien je je anders zou opstellen, zou je partner (of wie het ook is onder wiens narcisme je lijdt) je anders behandelen.’ Nee dus.

Niemand is verplicht zich neerbuigend, kwetsend of laatdunkend op te stellen tegenover iemand met een laag zelfbeeld. Narcisten doen dit echter systematisch, ook tegenover mensen met een gezonde eigenwaarde. Bij deze laatste komt het echter minder diep binnen. Mensen die reeds een geschonden zelfbeeld hebben gaan daarentegen heel rap twijfelen aan zichzelf. Daardoor hebben ze de neiging om het machtsspel van narcisten zodanig lang te verdragen tot ze eraan onderdoor gaan. Aan mensen met een gezonde eigenwaarde daarentegen, hebben narcisten een hele kluif om macht over hen te krijgen. In veel gevallen slagen ze daar niet in.

Je losmaken maken van narcisten begint met het opbouwen van een gezond stelsel van normen en waarden, waarin geen plaats is voor vernedering en manipulatie, enkel voor integriteit. Beseffen dat gekleineerd en onzeker gemaakt worden noch normaal, noch gezond is, is iets wat tijd nodig kan hebben en slechts met voldoende hulp en herhaling tot stand kan worden gebracht. Het uitwerken van de achterliggende trauma’s vormt hier uiteraard een onontbeerlijke bijdrage toe.

Maar in het geval van narcisme schuilt er nog een ander addertje onder het gras. In tegenstelling tot psychopathie is narcisme (nog steeds) in heel veel aspecten van onze samenleving verankerd. Het eeuwenoude en wijdverbreide patriarchale systeem is er immers op gebaseerd. Het zelfde geldt voor de spelregels van het kapitalisme: (‘The winner takes it all’…)

Daardoor leven we allemaal ingebed in een ruimere omgeving die overheerst wordt door ongezonde normen en waarden. Dit maakt het moeilijk om de perceptie dat dominant en kwetsend gedrag normaal is, te doorbreken.

Het is pas indien je alle bronnen waaruit jouw gebrek aan eigenwaarde door worden gevoed droog legt, dat je in staat zal zijn je te wapenen tegen de manipulaties van narcisten. In de praktijk betekent dit dat je heel grondig moet leren kijken naar welke aspecten van je opvoeding er niet oké waren omdat ze je ertoe hebben gedwongen over je grenzen te laten gaan. Voorbeelden hiervan zijn:

• Je werd verplicht altijd een knuffel of een kus te geven aan mensen bij wie je je niet veilig voelde.

• Als je iets niet leuk vond om te doen of te ondergaan, ‘moest je je niet zo aanstellen’.

• Terechte klachten over grensoverschrijdend gedrag van anderen werden systematisch vergoelijkt, weggelachen of geminimaliseerd.

• Je werd gedrild om altijd te gehoorzamen, ongeacht je eigen mening, perceptie of ervaring met datgene wat je moest doen of niet mocht doen.

• Je kreeg van je ouders of andere mensen die dicht bij je stonden herhaaldelijk spottende of minachtende opmerkingen over je uiterlijk, gedrag, kledij of emoties.

• Je was het slachtoffer van discriminatie.

Tezelfdertijd leer je om in functie van een ander te leven, nooit in functie van jezelf. Een ander tot het middelpunt maken van je leven, de ondersteuning van zijn doelen tot jouw levensdoel maken terwijl je je eigen behoeften wegcijfert, dit wordt als ‘normaal’ beschouwt als je opgevoed wordt tot iemand met een gebrekkige eigenwaarde. Eens iets voor jezelf willen, met je eigen behoeften rekening houden of opkomen voor je eigen kansen wordt in dat geval consequent geassocieerd met egoïsme.

Om je eigenwaarde zodoende te herstellen is er best wel wat werk aan de winkel, maar indien je dit niet doet, wordt het onmogelijk om je los te maken van een manipulatieve partner.

Indien de therapeutische aanpak van dergelijke bronnen uit de jeugd niet voldoende zijn om je eigenwaarde te herstellen, kan het nodig zijn om je vorige-levensgeschiedenis onder de loep te nemen. Ernstige vorige-levenstrauma’s kunnen zowel de perceptie van de realiteit als je zelfbeeld ernstig verkleuren.

Een voorbeeld hiervan was de rotsvaste overtuiging van een vrouw dat ze niet het recht had om haar job (een winkelopen houden) uit te oefenen omdat ze geen enkel diploma had. Dit was in de realiteit geen enkel probleem, maar toch voelde ze zich nooit op haar gemak tegenover haar klanten. Tijdens een vorig leven was ze het slachtoffer geweest van het systeem van gilden die de macht hadden om iemand in een bepaalde beroepscategorie toe te laten of niet. Ze had toen een beroep uitgeoefend terwijl ze niet tot de gilde in kwestie was toegelaten en dat had geleid tot gerechtelijke vervolging en de bedelstaf. In haar huidige leven leed haar eigenwaarde nog steeds onder dit trauma.

Indien dergelijke vorige-levenstrauma’s negatief inwerken op zelfbeeld en eigenwaarde, vormen ze een bijkomende bron die moet drooggelegd worden met therapeutische hulp. Elke deeloorzaak van gebrekkige eigenwaarde die opgeruimd wordt, brengt het loskomen uit een toxische relatie een stap dichterbij.

 ************************************************************************************

Dit is een voorpublicatie uit mijn volgende boek in de reeks Karmische Psychologie,

Karmische Psychologie Deel 4: Aarde en Schaduw, Boek III: Psychopathie en Narcisme.

Deze tekst maakt deel uit van hoofdstuk IV: Toxische relaties.

Dit boek verschijnt in het najaar van  2025. 

Wie een boek van me koopt, helpt me in leven houden.  Schrijven neemt veel tijd in beslag en brengt weinig op.  Dat is niet erg, maar elk verkocht boek is toch meer dan welkom

!Een overzicht van mijn gepubliceerde boeken vind je op www.henkcoudenys.be 

‘Charisma’ of fake?

 

‘Charisma’ of fake?

Charisma is zo’n toverwoord waar iedereen vanalles op projecteert. Wanneer het woord charisma in de mond genomen wordt, doelt men op iemand die moeiteloos de aandacht kan vast houden, die niets hoeft te doen opdat iedereen hem zou zien staan, iemand waarvan iedereen zich permanent bewust is. Op zo iemand wordt een bovenaardse charme of uitstraling geprojecteerd, speciale talenten, de kracht om anderen te leiden of zelfs heiligheid. De charismaticus mag zich verheugen in de verliefdheid van velen.

Als ik het woord charismatisch hoor, denk ik daarentegen automatisch: ‘Welke narcist wordt er nu weer verheerlijkt?’ Ik wil daarmee niet ontkennen dat er mensen kunnen bestaan die een intrigerende persoonlijkheid hebben met meer ontwikkeling dan gemiddeld en die meeslepend kunnen vertellen of zich op een zeldzame – meestal creatieve – manier kunnen uitdrukken. In de praktijk echter gaat het vooral om mensen met een bepaald talent of zelfs mensen zonder talent die om de een of andere reden succes hebben, die zeer manipulatief de media en hun medemensen bespelen en meesters zijn in het effectgericht communiceren. Kortom: het gaat bijna altijd om narcisten die daarenboven ook nog eens op een voetstuk worden geplaatst. Dat laatste is vragen om arrogantie, respectloosheid en allerlei vormen van misbruik, wat dan ook vaak gebeurt. Eens het zover is, kunnen velen maar met moeite accepteren dat zo’n charmant iemand niet diegene is die ze gedacht hadden dat hij was.

Iemand charisma toekennen is niets anders dan een innerlijke behoefte op die persoon projecteren. Wat het meest geprojecteerd wordt, is de behoefte aan een betrouwbaar persoon naar wie men kan opkijken en die men als rolmodel voor zichzelf kan gebruiken. Feitelijk gaat het om de behoefte van een kind aan een veilige en inspirerende vader- of moederfiguur. Het feit dat zo veel mensen onbewust en telkens weer een dergelijk gemis proberen te compenseren met het projecteren van ‘charisma’ op manipulatieve charlatans, illustreert hoe weinig mensen in hun kindertijd een inspirerende en veilige vader of moeder hebben gehad. Het is dit gemis dat aan de basis ligt voor het projecteren van charisma op manipulatieve figuren en op het geven van verantwoordelijkheid, beslissingsrecht en macht aan narcisten en psychopaten.

Indien alle kinderen zouden opgroeien met betrouwbare en inspirerende ouders aan hun zijde en opgevoed zouden worden door mensen naar wie ze met recht en reden kunnen opkijken en die een terecht rolmodel voor hen kunnen zijn, zou er nauwelijks nog kansen gegeven worden aan manipulatieve figuren om zich zogenaamd charismatisch te gedragen en daar misbruik van te maken.

Ik weet niet of er eigenlijk wel zoiets als een charismatische persoonlijkheid bestaat. Dit wordt heel vaak op mensen geprojecteerd op basis van hun uiterlijk vertoon en hun verschijning, maar het blijft toch maar een projectie, vergelijkbaar met een puberverliefdheid: een ideaalbeeld waar men naar verlangt, wordt geprojecteerd op iemand die langs de buitenkant lijkt te voldoen aan dat ideaalbeeld, terwijl men die persoon absoluut niet goed kent. Dit is de natte droom van elke narcist.

Er bestaan anderzijds wel mensen die in bepaalde situaties opvallen door hun bekwaamheid, hun innerlijke rust, hun vermogen om geaard te blijven of hun niet aflatende vriendelijkheid en vermogen om anderen te accepteren zoals ze zijn. Maar diezelfde mensen vallen in andere situaties absoluut niet op en blijken vaak op het banale af normaal in de dagelijkse omgang. Het is echter zelden dat op zo iemand charismatisch genoemd wordt.

De psycho-energetica biedt overigens bruikbare inzichten om nepcharismatische narcisten te ontmaskeren: deze mensen maken immers hun aura kunstmatig groot en nemen bijgevolg met hun persoonlijke energie en bewustzijn meer ruimte in dan een ander. Daarom ook dat ze zo voelbaar zijn voor iedereen. Tezelfdertijd gooien ze als het ware vanuit hun tweede en hun derde chakra voortdurend communicatielijntjes uit naar iedereen in hun omgeving. Met de energie van hun tweede chakra simuleren ze emotioneel contact en met hun derde chakra manipuleren ze jouw aandacht in de richting die zij wensen. Dit komt erop neer dat ze een ander kunstmatig het gevoel geven emotioneel betrokken te zijn, terwjl ze de aandacht al even kunstmatig naar zich toe trekken om heel veel bevestiging te krijgen en iets van een ander gedaan te krijgen. Wie dit waarneemt, weeg gewaarschuwd! Je hebt vrijwel zeker te maken met iemand met een manipulatieve persoonlijkheid.

 ************************************************************************************

Dit is een voorpublicatie uit mijn volgende boek in de reeks Karmische Psychologie,

Karmische Psychologie Deel 4: Aarde en Schaduw, Boek III: Psychopathie en Narcisme.

Deze tekst maakt deel uit van hoofdstuk III: hoe functioneren narcisten en psychopaten?

Dit boek verschijnt in het najaar van  2025. 

Wie een boek van me koopt, helpt me in leven houden.  Schrijven neemt veel tijd in beslag en brengt weinig op.  Dat is niet erg, maar elk verkocht boek is toch meer dan welkom

!Een overzicht van mijn gepubliceerde boeken vind je op www.henkcoudenys.be 

Misbruik maken van sociale correctiemechanismen

 

Misbruik maken van sociale correctiemechanismen

In elke samenleving zijn er correctiemechanismen om mensen die zich asociaal opstellen, zich niet aan de cultureel afgesproken gedragsregels houden of de ganse groep in opspraak of in gevaar brengen, te corrigeren. In de regel gebeurt dit in verschillende fasen:

Eerst wordt de overtreder discreet aangemaand zich in de toekomst anders te gedragen. Hierbij is niemand anders aanwezig. Meestal gebeurt dit door een ouder en meer ervaren persoon. Deze kan op eigen initiatief handelen of hiervoor uitgekozen zijn door de andere leidinggevenden van de gemeenschap. Dit kan zich enkele keren herhalen. Maar indien dit geen resultaat geeft volgt een publieke terechtwijzing. Deze blijft echter nog zonder praktische gevolgen, behalve dat de schuldige vanaf nu door iedereen gecontroleerd en beoordeeld kan worden. De derde fase houdt in dat er een straf wordt gegeven, na opnieuw een publieke veroordeling. Bij erg hardleerse mensen kan deze gevolgd worden door een nog ergere straf die erop neer komt dat ze buiten de gemeenschap worden gezet. Ze worden gevangen gezet, verbannen of vermoord. Culturele antropologen vinden allerlei variaties op dit universele thema, maar de grote lijnen lijken in zowat alle culturen dezelfde te zijn.

In onze hedendaagse samenleving vinden we dezelfde principes terug in zowel gezinnen als in sociale organisaties, evenals in bedrijven en overheidsdiensten.

Indien narcisten echter in een machtspositie terecht komen, slaan ze systematisch de eerste stap over. Direct wordt iemand publiek terecht gewezen, zonder voorafgaande waarschuwing die hen in staat stelt hun gezicht naar de buitenwereld toe te redden door even discreet hun gedrag te veranderen. Het maakt narcisten ook niet uit of hun publieke terechtwijzingen gegrond zijn of niet. Zij maken de regels en zo niet, dan buigen ze deze wel om zodat ze er misbruik van kunnen maken.

Dit gebeurt zowel in gezinnen als in bedrijven, sociale organisaties of overheidsdiensten. Hoe meer narcisten zich in verantwoordelijke posities nestelen, hoe vaker dergelijk misbruik voorkomt. Het dient louter om mensen te kleineren, hun zelfvertrouwen te ondermijnen en de waan van de eigen superioriteit te versterken. Voorbeelden hiervan komen zowel ‘in het klein’ als ‘in het groot’ voor.

Een voorbeeld van het eerste is een man die gewoonte heeft zowel zijn partner als zijn kinderen tijdens diners met familie en vrienden de mantel uit te vegen en hen publiekelijk allerlei tekortkomingen toe te meten. Sommige zijn terecht, maar eerder onschuldig van aard, zoals de onhandigheid van een van zijn kinderen, andere zijn ronduit kleinerend, zoals de beschuldiging naar zijn vrouw dat ze niet met geld kan omgaan. Uiteindelijk blijft de impact hiervan beperkt tot de sfeer binnen het gezin dat er telkens weer door verzuurd geraakt en het zelfvertrouwen van zijn gezinsleden dat er een deuk door krijgt.

Van grotere impact is het gedrag van een regioverantwoordelijke van een overheidsdienst die het project van één van zijn ambtenaren herhaaldelijk publiekelijk belachelijk maakt, zowel tijdens vergaderingen als sporadisch ook de media. Hiermee torpedeert hij uiteindelijk het publieke draagvlak voor het project waardoor niet alleen de ambtenaar in kwestie zijn job verliest maar er tevens een sociaal project wordt stopgezet dat aan tientallen mensen zingeving in hun leven gaf.

Psychopaten gaan nog een stuk verder. Zij slaan al snel ook de tweede stap over en kiezen direct voor een publieke veroordeling met bijbehorende bestraffing. Dit is effectgericht handelen met als doel hun macht te laten gelden en ieder die zich kritisch opstelt tegenover hen angst in te boezemen. Ook hiervan bestaan er voorbeelden op gezinsniveau en op het niveau van kleine en grote organisaties. De meest grootschalige impact van dergelijk gedrag vinden we in dictatoriaal geleide staten.

Ik zou hier nog meerdere alinea’s kunnen vullen met voorbeelden uit allerlei huiselijke en werkgerelateerde situaties alsook voorbeelden uit de politieke en economische actualiteit maar ik denk dat iedereen die met een open blik om zich heen kijkt, meer dan genoeg situaties kan herkennen waarin misbruik gemaakt wordt van correctiemechanismes door vaders, moeders, leraars, leidinggevenden van sociale of religieuze organisaties en bedrijfsleiders, om er maar enkele te noemen. Onze samenleving is er vergeven van. 

 ************************************************************************************

Dit is een voorpublicatie uit mijn volgende boek in de reeks Karmische Psychologie,

Karmische Psychologie Deel 4: Aarde en Schaduw, Boek III: Psychopathie en Narcisme.

Deze tekst maakt deel uit van hoofdstuk III: hoe functioneren narcisten en psychopaten?

Dit boek verschijnt in het najaar van  2025. 

Een overzicht van mijn gepubliceerde boeken vind je op www.henkcoudenys.be 

Wie een boek van me koopt, helpt me in leven houden.  Schrijven neemt veel tijd in beslag en brengt weinig op.  Dat is niet erg, maar elk verkocht boek is toch meer dan welkom!

 

Manipulatief verleiden en bevestiging afdwingen (voorpublicatie uit 'Psychopathie en Narcisme')

 

Manipulatief verleiden en bevestiging afdwingen

Veel narcisten en psychopaten zijn bij zowat elk sociaal contact bezig met verleiden. Kwetsbare mensen, die lijden onder een gebrek aan aandacht, ervaren dit al snel als aandacht die speciaal voor hen is bestemd, waardoor ze zich aangetrokken voelen tot de pseudoverleider, zich voor hem of haar open stellen en automatisch ook veel krediet verlenen. Tot het tegendeel staalhard bewezen is, geloven ze in diens goeie intenties. Maar het gaat wel degelijk om een vorm van verleiding waarvan het enige doel is: iets gedaan krijgen van de ander dat anders niet zou gebeuren. Vandaar dat ik de term ‘pseudoverleiders’ gebruik. Narcisten en psychopaten zijn niet geïnteresseerd in wie de ander is, hoe die persoon denkt en voelt. Ze zijn enkel geïnteresseerd in wat die persoon voor hen kan betekenen, wat ze van iemand gedaan kunnen krijgen of wat ze van die ander kunnen lospeuteren.

De natuurlijke functie van verleiden staat ten dienste van de paarvorming, zowel bij mensen als bij andere dieren. In ons geval geeft de verleider de boodschap: ‘Ik vind je interessant, wil je beter leren kennen en hoop dat dit uitmondt in lichamelijke intimiteit en eventueel een intieme relatie.’ Indien diegene die verleid wordt hierin meegaat, wordt er geflirt en dat flirten kan ofwel uitmonden in intimiteit en het begin van een relatie, of het kan het einde van het spel betekenen.

De eerste en meest voorkomende vorm van manipulatief verleiden is gericht op het afdwingen van seks. Het spel van aandacht en bevestiging geven dat leidt tot flirten wordt enkel ingezet om tot seksuele activiteit over te gaan, zonder dat het de bedoeling is dat hier iets meer uit voort komt. Integendeel is het de bedoeling dat er niet meer dan dat gebeurt en dat de verleider daarna verder zijn eigen gang kan gaan zonder nog met de ander geconfronteerd te worden. Indien beide betrokkenen hier hetzelfde over denken, is er geen probleem. Meestal echter is er sprake van één van beiden die hoopt op meer. Dat kan ook de verleider zelf zijn indien de tegenpartij zich overgeeft aan flirten met als enig doel seks te kunnen hebben.

Bij narcisten en ook bij heel wat psychopaten, gaat het om veel meer dan seks. Verleiden wordt ingezet om als aandachtsmagneet te dienen, ter bevestiging van het eigen ego en vaak genoeg ook om allerlei vormen van materieel en sociaal voordeel te bekomen op de rug van diegene die verleid wordt.

Manipulatieve verleiding wordt ook steevast ingezet ten opzichte van mensen met wie ze reeds een relatie hebben en zelfs ten opzichte van mensen uit wie ze reeds alles geperst hebben wat eruit te halen valt. Het doel is in dit geval de status quo behouden, zorgen dat er niets verandert. Potentiële conflicten worden hierdoor op een manipulatieve manier ontmijnd, kritiek al op voorhand gepareerd. De macht over de ander wordt op die manier bestendigd. Lukt verleiden niet meer, dan wordt er overgeschakeld op intimidatie. Vaak ook worden er strategieën ingezet om bevestiging af te dwingen waarbij een derde wordt ingeschakeld, tegen diens wil in of zonder dat deze er zich van bewust is. Een veel voorkomend voorbeeld:

Persoon A is manipulatief van aard en wil persoon B van iets overtuigen, met als doel daar voordeel uit te halen. Terwijl hij tegen B praat, kijkt hij C heel strak aan en knikt tezelfdertijd om de paar woorden van ja. Hierdoor wordt tegenover B de indruk gewekt dat C helemaal mee gaat in het betoog van A en dat A en C het over alles eens zijn. C van zijn kant, raakt hierdoor in de war maar weet niet hoe hij moet reageren. Er is immers een gesprek aan de gang tussen A en B waar hij niet echt aan deelneemt. Resultaat: B laat zich door A ompraten omdat hij het gevoel krijgt er anders alleen voor te staan, want ook C lijkt de mening van A toegedaan.

Dat laatste is niet noodzakelijk waar en mogelijk zelfs totaal uit de lucht gegrepen, maar A speelt het met zijn intimiderende lichaamstaal voor elkaar om die indruk te wekken. Daarenboven speelt hij B en C uit elkaar, want hij heeft verwarring en mogelijk zelfs wantrouwen tussen hen gecreëerd.

In het meest onschuldige geval is de manipulator in kwestie een narcist die gewoon aandacht wil en deze trucjes gebruikt om de aandacht vast te houden. Er bestaan echter tal van scenario’s waarbij er ergere dingen gebeuren. De manipulator kan deze technieken bv gebruiken om zich in een relatie met zijn slachtoffer te wurmen en op deze persoon te gaan parasiteren of het kan dienen om een ander te overhalen tot het steunen van of het investeren in een onzalig initiatief. Manipulatieve verleiding wordt massaal ingezet bij online fraude, reclame en verkiezingspropaganda. De ergste situaties zijn echter deze waarbij tieners door volwassenen verleid worden en ofwel in de wereld van het drugs dealen terecht komen, of in de prostitutie annex mensenhandel. Ook sekteleiders maken massaal misbruik van manipulatieve verleiding en afgedwongen bevestiging om nieuwe leden (annex emotionele slaven) te werven en om de bestaande leden in het gareel te houden.

Narcisten bezondigen zich quasi zonder uitzondering aan manipulatief verleiden. Van psychopaten kan niet hetzelfde gezegd worden, maar psychopaten die deze technieken toepassen, zijn er over het algemeen veel beter in dan narcisten. Psychopaten kunnen immers perfecte toneelspelers zijn die kunnen inschatten hoever ze kunnen gaan zonder argwaan te wekken. Ze doseren de aandacht die ze geven zorgvuldig, lassen pauzes in en hebben geduld om hun doel te bereiken. Binnen dat toneelspel hoort ook het ogenschijnlijk loslaten van hun slachtoffer en hun doel, als ze merken dat ze geen beet hebben. Juist dat maakt hen de gevaarlijkste manipulatieve verleiders.

Narcisten daarentegen hebben de neiging te overdrijven: complimentjes, subtiele en minder subtiele aanrakingen, cadeautjes, pure ‘love bombing’. Feitelijk zijn de meesten onder hen daardoor relatief gemakkelijk te doorzien. Desondanks lopen er genoeg kwetsbare mensen rond die hen tot slachtoffer kunnen worden. Wat een rode vlag zou moeten zijn voor ieder die dit meemaakt, is dat narcisten geen neen kunnen verdragen. Ze verdubbelen hun pogingen om een slachtoffer binnen te rijven indien ze op weerstand of afwijzing botsen. In veel gevallen verknoeien ze het hierdoor voor zichzelf, toch zeker bij de meer wakkere potentiële slachtoffers. Ze kunnen dan al snel lomp, giftig en dwingend worden indien ze hun prooi dreigen kwijt te spelen. Zij die het subtieler spelen, schakelen in dit geval over op slachtofferschap en doen beroep op de empathische kant van hun prooi. Indien het om vrouwen gaat richten ze zich op latente of onbevredigde moedergevoelens. In dat geval gebruiken ze de verleidingstechnieken van een kind ten opzichte van een moeder.

Sommigen gebruiken echter een publiek forum om hun doel te bereiken.

Een voorbeeld hiervan was een man die na enkele keren afgewezen te zijn door de vrouw op wie hij zijn zinnen had gezet, kartonnen bordjes langs de straat zette, langs de dagelijkse route van de vrouw in kwestie, met boodschappen zoals:’A. ik wacht op jou!’ of ‘A ik hou van jou.’ Dit leidde tot druk op de vrouw van enkele van hun gemeenschappelijke kennissen om toch maar overstag te gaan. Het resultaat was een destructieve relatie die enkele jaren duurde en nog decennia lang voor miserie zou zorgen wegens een gemeenschappelijk kind.

Het leren doorzien van dergelijke technieken, is dan ook in ieders belang en mag wat mij betreft een verplicht onderdeel worden van elke opleiding tot psycholoog of psychotherapeut. Doorzien moet dan wel gepaard gaan met het vermogen ontwikkelen om neen te zeggen en de eigen grenzen dicht te houden. Dat is nu net de achilleshiel van de meeste slachtoffers en potentiële slachtoffers. Ook dat gegeven zou systematisch aan bod moeten komen in psychotherapeutische opleidingen.

 ************************************************************************************

Dit is een voorpublicatie van mijn volgende boek uit de reeks Karmische Psychologie,

Karmische Psychologie Deel 4: Aarde en Schaduw, Boek III: Psychopathie en Narcisme.

Deze tekst maakt deel uit van hoofdstuk III: hoe functioneren narcisten en psychopaten?

Dit boek verschijnt wellicht in het najaar van  2025. 

Een overzicht van mijn gepubliceerde boeken vind je op www.henkcoudenys.be 

Wie een boek van me koopt, helpt me in leven houden.  Schrijven neemt veel tijd in beslag en brengt weinig op.  Dat is niet erg, maar elk verkocht boek is toch meer dan welkom!