zaterdag 30 oktober 2021

Emoties en eigenwaarde (Hoogsensitief – Anders Bekeken Aanvulling 24)


Emoties en eigenwaarde

(Hoogsensitief – Anders Bekeken Aanvulling 24)

Doordat zoveel hoogsensitieve mensen als kind werden afgerekend op hun heftige emoties, doordat op hun intense emoties al te vaak afkeurend werd gereageerd, halen ze hun eigenwaarde uit het zich aanpassen aan wat hun medemensen van hen verlangen en hebben ze hun eigenwaarde losgekoppeld van het luisteren naar wat hun eigen emoties hen te vertellen hebben. Maar hun belevingswereld blijft wel zeer emotioneel gekleurd.

Door hun hoge graad van empathisch functioneren, zijn ze zich tezelfdertijd zeer bewust van de emoties van andere mensen. Dit gegeven, in combinatie met de reflex om zich af te stemmen op wat een ander van hen verlangt, leidt bij veel hoogsensitieve mensen tot het vermengen met andermans emoties. Met vermengen bedoel ik, dat de emoties van iemand anders zodanig intens gevoeld worden, dat men deze gaat verwarren met de eigen emoties. Deze emoties worden meebeleefd alsof die van henzelf zijn. In combinatie met het onderdrukken van de eigen emoties leidt deze verwarring niet zelden tot het overnemen van andermans emotionele behoeften, zonder dat men daar erg in heeft, terwijl men geen contact meer heeft met de eigen emoties met betrekking tot hetzelfde onderwerp.

Dit heeft in de praktijk ernstige consequenties. Deze komen het sterkst tot uitdrukking bij relatieproblemen. Een voorbeeld:

Een hoogsensitieve vrouw wil de relatie met haar partner stop zetten omdat hun behoeften op allerlei vlakken te ver uiteen liggen. Ze voelt zich al een hele tijd beklemd en ongelukkig in die relatie. Wanneer ze eindelijk de moed heeft om haar partner te laten weten dat ze niet langer een relatie met hem wil, wordt ze overvallen door een enorm gemis en een verlangen om naar hem toe te gaan, in weerwil van alle emoties die haar reeds weken lang kwellen en die haar precies het tegenoverstelde vertellen.

Wat er feitelijk aan de hand is, is dat ze zich sowieso al een hele tijd schuldig voelt omwille van haar keuze om de relatie stop te zetten. Gevolg geven aan haar eigen emotionele behoeften triggert het geheel van alle ervaringen waarbij er negatief gereageerd werd op haar emoties. Hieraan heeft ze dat schuldgevoel te danken en het bijbehorende gebrek aan eigenwaarde. Een intieme relatie gaat voor haar sowieso gepaard met een intense afstemming op de emotionele behoeften van haar partner, dus is het vanzelfsprekend dat ze ook nu voelt wat zijn emoties van haar verlangen. De onbewuste reflex om wat haar eigen emoties van haar vragen automatisch weg te duwen, schiet eveneens in gang. Automatisch. Bijgevolg ontstaat er een zodanige vermenging met zijn wanhopig verlangen, dat ze ei zo na terugkeert op haar beslissing om de relatie eindelijk stop te zetten, vooral omdat ze het contact kwijt is met alle kwaadheid, frustratie, emotionele pijn en verdriet die haar aangezet hebben tot de relatiebreuk.


Heel wat hooggevoelige mensen – vooral, maar niet alleen vrouwen – blijven bij een partner met wie het niet voldoende klikt en blijven bijgevolg hangen in een onbevredigende relatie als gevolg van dit mechanisme. Het vermogen om uit een dergelijke relatie te stappen, kunnen ze maar opbouwen parallel met het leren waarderen van hun persoonlijke emoties. Zolang deze geassocieerd blijven met een negatief zelfbeeld, zullen ze steeds opnieuw in dezelfde val trappen: hun eigen emoties inruilen voor die van een ander en hieraan gevolg geven. Om dat patroon te kunnen doorbreken, moeten ze alle traumatiserende interacties die ze tijdens hun jeugd hebben ervaren in verband met hun emotionaliteit verwerken en herwerken. Pas indien er een associatie ontstaat tussen luisteren naar hun eigen emotionele behoeften en een positief zelfbeeld, pas als ze eigenwaarde putten uit het kiezen voor wat ze zelf nodig hebben op emotioneel vlak en als ze tezelfdertijd afstand nemen van die van een ander, kunnen ze ook effectief breken met een partner bij wie ze geen emotionele veiligheid ervaren.


Heel anders is het voor hooggevoelige mensen die van kleins af aan hebben geleerd dat hun emoties waardevol zijn en dat ze gehoor mogen geven aan hun persoonlijke emotionele behoeften. Ondanks hun gevoeligheid en hun neiging zich via empathische weg intens met een ander te verbinden, zijn ze veel beter in staat om onbevredigende vriendschappen en intieme relaties los te laten. Rekening houden met hun eigen emoties is immers verankerd in hun eigenwaarde en geassocieerd met een positief zelfbeeld.


Een ander levensthema waarop dit fenomeen een sterke invloed heeft, is de opvoeding van kinderen. Hoogsensitieve ouders zijn in de regel nog net ietsje meer afgestemd op de emotionele behoeften van hun kinderen. Anderzijds hebben ook zijn als taak hun kinderen grenzen bij te brengen. In de praktijk manifesteert de noodzaak tot het geven van grenzen zich vaak als gevolg van emotionele behoeften van de ouders die niet in overeenstemming zijn met die van de kinderen.

Een voorbeeld hiervan: alle moeders voelen vroeg of laat de nood om ook nog een leven te hebben buiten hun kleine kinderen om. Kleine kinderen echter, voelen de behoefte om zoveel mogelijk bij hun moeder te zijn en op elk ogenblik op haar aandacht te kunnen rekenen. Een gezonde oplossing van dit conflict bestaat erin om als moeder je kinderen toch regelmatig eens onder de hoede te plaatsen van iemand anders, in de mate dat je kinderen dit aankunnen. Dat laatste is meestal niet hetzelfde als wat de kinderen als emotionele behoefte voelen.


Hoogsensitieve ouders bij wie het uiten van hun eigen emoties en het toegeven aan hun eigen emotionele behoeften geassocieerd is met af- of terechtgewezen worden, zullen in de regel heel vlot hun eigen behoeftes opzij zetten om aan die van hun kinderen tegemoet te komen. Ze voelen immers zodanig sterk met hun kinderen mee, dat hun eigen emoties er vlot door naar de achtergrond worden geduwd. En zich afstemmen op de emotionele behoeften van een ander levert hen een positief gevoel op, terwijl hun eigen emoties geassocieerd zijn met een negatief zelfbeeld. De enige eigen emotie die steevast in hun bewustzijn blijft hangen, is schuldgevoel in reactie op het feit dat hun eigen behoeften niet in overeenstemming zijn met die van hun kinderen. Hierdoor neigen veel hooggevoelige ouders ertoe om te weinig - vaak noodzakelijke - grenzen te geven aan hun kroost.

Hooggevoelige ouders die wel eigenwaarde halen uit het toelaten van en het luisteren naar hun emoties, voelen eveneens sterk mee met de emoties van hun kinderen, maar ze worden niet tezelfdertijd overspoeld door schuldgevoel indien er sprake is van conflicterende emotionele behoeften. Zij kunnen gemakkelijker grenzen neerzetten naar hun kinderen toe en tezelfdertijd beter voor zichzelf zorgen op emotioneel vlak, zonder echter het belang van hun kinderen uit het oog te verliezen. Ze zullen hun kinderen geen grenzen opleggen die deze nog niet aankunnen, met dank aan hun sterke empathische afstemming.

 ******

Deze tekst vormt een aanvulling bij

Hoogsensitief – Anders Bekeken, tweede verbeterde druk
ISBN 9789077101124

 

 

Geen opmerkingen:

Een reactie posten