De kracht van het meevoelen

De kracht van het meevoelen

Een pasgeboren kind stemt zich emotioneel volledig af op zijn moeder. Voor de baby is zijn moeder zo niet alles, dan toch zijn allerbelangrijkste zin om te leven. Ze is de bron van levenslust, emotionele en fysieke veiligheid. Bij mij was dat niet anders. Alleen: mijn moeder was levensmoe, ziek van hart en ziel, uitgeput van lichaam. Het verhaal gaat dat ze na mijn geboorte zes weken tussen leven en sterven heeft gezweefd. Echt levenslustig is ze nadien nooit meer geworden, tot aan haar dood, zesendertig jaar later.

Bij hoogsensitieve mensen blijft die kinderlijke afstemming op de moeder veel langer intact dan gemiddeld. Ook wordt deze gemakkelijk overgedragen op andere mensen met wie men een intieme band aangaat. Die afstemming bestaat erin dat je intens meeleeft met wat er in de ander omgaat, vooral rond de thema’s aarding, veiligheid en levensvreugde.

Zesendertig jaar lang was ik op die manier afgestemd op een gebrek aan levensvreugde, vanuit de instinctieve behoefte gevoed te worden op het vlak van aarding en veiligheid, een contradictie die mag tellen en tot een ingesleten patroon was verworden. Het heeft me tijdens mijn jeugdjaren fel omlaag getrokken. Slechts als ik me voor haar emoties wist af te schermen, stroomde mijn enthousiasme voor het leven op volle kracht. Dit gebeurde vaak, maar nooit overvloedig, regelmatig maar nooit langdurend. Daarvoor was de band tussen ons te sterk, de verbondenheid te onverbrekelijk. Ik zag haar graag. En nog steeds.

Het is pas recent - meer dan een halve eeuw oud ben ik terwijl ik dit schrijf – dat me de consequenties van dit jeugdtrauma in al hun complexiteit zijn duidelijk geworden. Ik heb een inwendige radar voor de noodkreet van mensen die hun levensvreugde verliezen. Ik verbind me automatisch met hen. En telkens weer trekt het me in eerste instantie omlaag. Dit gebeurt volautomatisch, onbewust, zonder dat ik er erg in heb. In tweede instantie volgt de zoektocht naar op wie ik reageer en wat er precies aan de hand is. Vervolgens doe ik alles wat in mijn vermogen ligt, om het emotionele leed van die ander te lenigen. En vaak ga ik daarbij over mijn grenzen, trekt dit patroon me uit mijn eigen levensstroom. Zo ging het tot voor kort, tot er een nieuw inzicht langzaam maar zeker doordrong.

Als pasgeboren kind ben je niet in staat om te geven via het empathisch contact dat je met je moeder hebt, toch niet langdurig, niet krachtig genoeg om de slinkende levensvreugde te counteren van een postnatale depressie om U tegen te zeggen. Daarvoor zijn je eigen behoeften te groot. Als volwassene ben je dat wel. Het empathisch contact met een ander verloopt in twee richtingen. Het hoeft niet meer automatisch zo te zijn dat de zielepijn van een ander mijn hart zodanig krachtig overspoelt dat het me afsnijdt van mijn eigen levensvreugde. Het kan ook in de omgekeerde richting werken.

Sinds ik de historische pijn, die stamde uit de band met mijn al lang overleden moeder, heb gescheiden van de pijn van andere mensen waarmee ik me automatisch en onbewust verbind, wordt ik me niet alleen sneller bewust van wat er gebeurt, maar verliest de stroom van levensenthousiasme in mezelf niet langer zijn kracht. Ik beeld me in dat ik deze levensdrang nu via mijn hart doorgeef aan diegene met wiens gebroken levenswil ik mee beleef. En of het nu werkt of niet, het trekt mij alvast niet meer naar beneden. Ook de drang om -vaak tegen beter weten in - al mijn aandacht te investeren in wat ik kan doen opdat die ander zich weer beter zou gaan voelen, is niet langer onbeheersbaar.

Veel hoogsensitieve mensen hebben om de een of andere autobiografische reden een dergelijk patroon. Ze beleven automatisch mee met de een of andere problematiek van andere mensen en investeren veel energie in het oplossen hiervan. Het empathisch contact dat daaraan ten grondslag ligt, kan echter ook gebruikt worden om op een andere manier te helpen, eentje die veel minder energie kost: blijf verbonden met de innerlijke kracht van jouw menselijke kwaliteiten en je eigen levensvreugde en laat die ander hiervan meegenieten. Wie daarvoor ontvankelijk is, zal zichzelf leren behelpen. Wie dit niet ontvangt zal ook door jou niet duurzaam geholpen kunnen worden, ongeacht hoeveel je hierin investeert. 

*****

Deze tekst vormt een aanvulling op mijn boek Hoogsensitief - Anders Bekeken; isbn 9789077101001,  die zal opgenomen worden in de volgende druk.