Help! Ik heb de foute emoties!? (Hoogsensitief - Anders Bekeken, aanvulling 21)

Hoogsensitief - Anders Bekeken (Aanvulling 21) –

.Help! Ik heb de foute emoties!?

In doorsnee gezinnen waar geen kennis aanwezig is over hoogsensitiviteit, wordt aan hooggevoelige kinderen in de regel aangeleerd om hun heftige emoties te onderdrukken. Over de problemen die hieruit voortvloeien kan je lezen in mijn blogs van   24/8/2017 (Terug leren omgaan met emoties) en 15/10/2017 (Het herstel van de eigenwaarde en de opbouw van een positief zelfbeeld).
 Heel wat hooggevoelige kinderen worden er daarenboven keer op keer mee geconfronteerd dat de aard van hun emoties en de inhoud van wat ze voelen verkeerd is. Hierbij gaat het meestal niet alleen om hun ouders en de andere volwassenen om hen heen, maar vaak ook om hun leeftijdsgenoten. Enkele van de meest voorkomende voorbeelden:

- Je wordt verondersteld een feestje of een uitstap leuk te vinden, maar je vindt het niet leuk. Je voelt je verplicht te doen alsof je het leuk vindt en je voelt je schuldig omdat dit niet zo is. Je vindt het saai, oninteressant, onaangenaam, beklemmend, maar dit zijn de verkeerde emoties in de ogen van de anderen.

- Je vind het leuk om in je eentje in de tuin te zitten op de schommel, of om in het gras wat te zitten fantaseren. Of je zit het liefst alleen op je kamer met een boek of met een film op je i-pad. Maar dat behoor je saai te vinden. Je hier goed bij voelen is het verkeerde gevoel volgens de feedback die je krijgt;

- Sommige mensen die door iedereen afgekeurd en bespot worden vind je leuk omdat ze vriendelijk tegen je zijn of zelfs verlegen op jou reageren, terwijl ze alle anderen uit de weg gaan. Je wordt verondersteld om hen rare freaks te vinden, maar je voelt iets anders. Ze zijn anders dan de anderen en dat trekt jou net aan. Maar dat mag niet.

- Je bent heel vaak bang voor nieuwe situaties en voor gebeurtenissen waar anderen zich weinig of niets van aantrekken. Je krijgt steeds weer te horen dan die angst onnozel is, dat je zwak bent, dat je angst nergens op slaat. Ondanks dat je angst de verkeerde emotie is, krijg je die maar niet weg..

- Je voelt je opgelucht omdat er een uitstap of een evenement afgelast is, terwijl er van je verwacht wordt dat je teleurgesteld of verdrietig bent. Je zou als enige willen juichen maar dan wordt je bekeken alsof je gek bent.

- Je vindt spelletjes en activiteiten die iedereen leuk vindt maar niks. Maar dat mag je niet tonen en dus ook niet voelen.

Doordat dergelijke situaties zich maar al te vaak herhalen, raakt het hooggevoelige kind ervan overtuigd dat er iets mis is met hem. Het vecht tegen zijn eigen emoties, tegen zijn intuïtie en probeert steeds wanhopiger iets anders te voelen dan wat het voelt, want het wil niet steeds afgekeurd worden. Wat natuurlijk niet lukt. Hierdoor ontstaat steeds meer innerlijke verwarring en wordt het zelfbeeld alsmaar negatiever. Ons zelfbeeld wordt immers het sterkst gevormd door onze emoties en niet door de objectieve feiten van hoe we eruit zien, wat we kunnen en hoe we in het leven staan. Deze emoties worden sterk gekleurd door de reacties van anderen. Als de reacties van anderen op onze emoties systematisch negatief zijn, kleurt die negativiteit ons zelfbeeld veel sterker dan indien ze over onze objectieve kwaliteiten gaan.

Hoogsensitieve mensen die op een dergelijke traumatiserende manier zijn opgevoed, zijn extreem kwetsbaar ten opzichte van oordelen van anderen. Elk negatief oordeel treft immers hun toch al wankele zelfbeeld. Bij sommigen mondt dit zelfs uit in kwetsbaar zijn om in een psychose terecht te komen. Een belangrijk aspect van het psychotisch bewustzijn is immers dat dit gepaard gaat met een onwankelbare zekerheid. Deze compenseert de extreme innerlijke onzekerheid die het gevolg is van het systematisch twijfelen aan de eigen gevoelens en emoties, ook al wordt die zekerheid opgehangen aan een psychotisch waanbeeld. Een voorbeeld:

Een jonge vrouw die met de hierboven beschreven afkeuring van haar eigen emoties was opgevoed, kwam in een situatie terecht die ze als zeer bedreigend ervoer. Ze leefde samen met iemand die zeer manipulatief was, zelfmoordneigingen had en tezelfdertijd zeer vernietigend in haar oordelen was over haar. Maar omdat die persoon op jonge leeftijd door haar ouders uit huis was gezet na een jeugd vol mishandeling, mocht ze alleen maar mededogen en begrip voor haar voelen. Haar echte gevoelens – angst en afkeer – waren taboe. Zo was ze immers opgevoed. Haar toch al grote onzekerheid werd op een gegeven ogenblik tot een climax gedreven waarna ze in een psychose terechtkwam. In die psychose ervoer ze de irrationele zekerheid dat ze onkwetsbaar was omdat ze toch op weg was om te transformeren tot een Goddelijk wezen.

Uiteraard is de schade die wordt aangericht bij hoogsensitieve kinderen door hen ervan te doordringen dat ze de verkeerde emoties beleven, lang niet altijd even groot. Het hangt er onder meer vanaf of ze hier alleen in staan of indien er lotgenoten zijn (bv een broer of zus) met wie ze hun zelftwijfels kunnen delen. Samen kunnen ze dan bv tot de conclusie komen dat wat zij voelen helemaal geen onzin is. Wie hier echter alleen in staat en steeds opnieuw de boodschap krijgt dat de eigen emoties verkeerd zijn, bouwt een erg kwetsbare persoonlijkheid op.

Het genezen van dergelijke wonden kan slechts gebeuren in een sociale omgeving die begrip heeft voor de heftige en vaak afwijkende emoties van hooggevoelige mensen. Leren om systematisch je eigen emoties onder ogen te zien, toe te laten en als normaal en waardevol te beschouwen is de enige remedie om het negatieve zelfbeeld en de bijbehorende kwetsbaarheid te overwinnen, ongeacht hoe veel die emoties afwijken van die van je gemiddelde medemens en van wat er door de band genomen van je verwacht wordt.

Uiteraard treft dit fenomeen niet alleen hoogsensitieve kinderen. Maar bij hen is de impact gemiddeld zwaarder en wel om de volgende redenen:

- Hoogsensitiviteit gaat vaker gepaard met afwijkende emotionele behoeften en dus met onbegrepen emotie.

- Emotionaliteit speelt gemiddeld een grotere rol in het bewustzijn van hooggevoelige mensen dan bij anderen. Het meest uitgesproken is dit bij de minderheid van extreem hoogsensitieven bij wie denken en voelen samengaan in een holistische beleving. Elke gedachte is een gevoel en elk gevoel is tezelfdertijd een gedachte. Elke afwijkende en/of sociaal ongewenste gedachte is bijgevolg ook een ‘fout’ gevoel.En wie foute gevoelens beleefd, kan toch geen 'goed mens' zijn?  De schade die dergelijke -vaak onbewuste -  redeneringen aanricht aan het zelfbeeld en de eigenwaarde van hooggevoelige mensen, kan bijgevolg groot zijn, vooral als we er ook rekening mee houden dat de gewetensfunctie van hoogsensitieve mensen heel wat dominanter is dan gemiddeld.


*******

Deze tekst vormt een aanvulling bij

Hoogsensitief – Anders Bekeken, tweede verbeterde druk

ISBN 9789077101124