maandag 26 mei 2025

Manipulatief verleiden en bevestiging afdwingen (voorpublicatie uit 'Psychopathie en Narcisme')

 

Manipulatief verleiden en bevestiging afdwingen


Veel narcisten en psychopaten zijn bij zowat elk sociaal contact bezig met verleiden. Kwetsbare mensen, die lijden onder een gebrek aan aandacht, ervaren dit al snel als aandacht die speciaal voor hen is bestemd, waardoor ze zich aangetrokken voelen tot de pseudoverleider, zich voor hem of haar open stellen en automatisch ook veel krediet verlenen. Tot het tegendeel staalhard bewezen is, geloven ze in diens goeie intenties. Maar het gaat wel degelijk om een vorm van verleiding waarvan het enige doel is: iets gedaan krijgen van de ander dat anders niet zou gebeuren. Vandaar dat ik de term ‘pseudoverleiders’ gebruik. Narcisten en psychopaten zijn niet geïnteresseerd in wie de ander is, hoe die persoon denkt en voelt. Ze zijn enkel geïnteresseerd in wat die persoon voor hen kan betekenen, wat ze van iemand gedaan kunnen krijgen of wat ze van die ander kunnen lospeuteren.

De natuurlijke functie van verleiden staat ten dienste van de paarvorming, zowel bij mensen als bij andere dieren. In ons geval geeft de verleider de boodschap: ‘Ik vind je interessant, wil je beter leren kennen en hoop dat dit uitmondt in lichamelijke intimiteit en eventueel een intieme relatie.’ Indien diegene die verleid wordt hierin meegaat, wordt er geflirt en dat flirten kan ofwel uitmonden in intimiteit en het begin van een relatie, of het kan het einde van het spel betekenen.

De eerste en meest voorkomende vorm van manipulatief verleiden is gericht op het afdwingen van seks. Het spel van aandacht en bevestiging geven dat leidt tot flirten wordt enkel ingezet om tot seksuele activiteit over te gaan, zonder dat het de bedoeling is dat hier iets meer uit voort komt. Integendeel is het de bedoeling dat er niet meer dan dat gebeurt en dat de verleider daarna verder zijn eigen gang kan gaan zonder nog met de ander geconfronteerd te worden. Indien beide betrokkenen hier hetzelfde over denken, is er geen probleem. Meestal echter is er sprake van één van beiden die hoopt op meer. Dat kan ook de verleider zelf zijn indien de tegenpartij zich overgeeft aan flirten met als enig doel seks te kunnen hebben.

Bij narcisten en ook bij heel wat psychopaten, gaat het om veel meer dan seks. Verleiden wordt ingezet om als aandachtsmagneet te dienen, ter bevestiging van het eigen ego en vaak genoeg ook om allerlei vormen van materieel en sociaal voordeel te bekomen op de rug van diegene die verleid wordt.

Manipulatieve verleiding wordt ook steevast ingezet ten opzichte van mensen met wie ze reeds een relatie hebben en zelfs ten opzichte van mensen uit wie ze reeds alles geperst hebben wat eruit te halen valt. Het doel is in dit geval de status quo behouden, zorgen dat er niets verandert. Potentiële conflicten worden hierdoor op een manipulatieve manier ontmijnd, kritiek al op voorhand gepareerd. De macht over de ander wordt op die manier bestendigd. Lukt verleiden niet meer, dan wordt er overgeschakeld op intimidatie. Vaak ook worden er strategieën ingezet om bevestiging af te dwingen waarbij een derde wordt ingeschakeld, tegen diens wil in of zonder dat deze er zich van bewust is. Een veel voorkomend voorbeeld:

Persoon A is manipulatief van aard en wil persoon B van iets overtuigen, met als doel daar voordeel uit te halen. Terwijl hij tegen B praat, kijkt hij C heel strak aan en knikt tezelfdertijd om de paar woorden van ja. Hierdoor wordt tegenover B de indruk gewekt dat C helemaal mee gaat in het betoog van A en dat A en C het over alles eens zijn. C van zijn kant, raakt hierdoor in de war maar weet niet hoe hij moet reageren. Er is immers een gesprek aan de gang tussen A en B waar hij niet echt aan deelneemt. Resultaat: B laat zich door A ompraten omdat hij het gevoel krijgt er anders alleen voor te staan, want ook C lijkt de mening van A toegedaan.

Dat laatste is niet noodzakelijk waar en mogelijk zelfs totaal uit de lucht gegrepen, maar A speelt het met zijn intimiderende lichaamstaal voor elkaar om die indruk te wekken. Daarenboven speelt hij B en C uit elkaar, want hij heeft verwarring en mogelijk zelfs wantrouwen tussen hen gecreëerd.

In het meest onschuldige geval is de manipulator in kwestie een narcist die gewoon aandacht wil en deze trucjes gebruikt om de aandacht vast te houden. Er bestaan echter tal van scenario’s waarbij er ergere dingen gebeuren. De manipulator kan deze technieken bv gebruiken om zich in een relatie met zijn slachtoffer te wurmen en op deze persoon te gaan parasiteren of het kan dienen om een ander te overhalen tot het steunen van of het investeren in een onzalig initiatief. Manipulatieve verleiding wordt massaal ingezet bij online fraude, reclame en verkiezingspropaganda. De ergste situaties zijn echter deze waarbij tieners door volwassenen verleid worden en ofwel in de wereld van het drugs dealen terecht komen, of in de prostitutie annex mensenhandel. Ook sekteleiders maken massaal misbruik van manipulatieve verleiding en afgedwongen bevestiging om nieuwe leden (annex emotionele slaven) te werven en om de bestaande leden in het gareel te houden.

Narcisten bezondigen zich quasi zonder uitzondering aan manipulatief verleiden. Van psychopaten kan niet hetzelfde gezegd worden, maar psychopaten die deze technieken toepassen, zijn er over het algemeen veel beter in dan narcisten. Psychopaten kunnen immers perfecte toneelspelers zijn die kunnen inschatten hoever ze kunnen gaan zonder argwaan te wekken. Ze doseren de aandacht die ze geven zorgvuldig, lassen pauzes in en hebben geduld om hun doel te bereiken. Binnen dat toneelspel hoort ook het ogenschijnlijk loslaten van hun slachtoffer en hun doel, als ze merken dat ze geen beet hebben. Juist dat maakt hen de gevaarlijkste manipulatieve verleiders.

Narcisten daarentegen hebben de neiging te overdrijven: complimentjes, subtiele en minder subtiele aanrakingen, cadeautjes, pure ‘love bombing’. Feitelijk zijn de meesten onder hen daardoor relatief gemakkelijk te doorzien. Desondanks lopen er genoeg kwetsbare mensen rond die hen tot slachtoffer kunnen worden. Wat een rode vlag zou moeten zijn voor ieder die dit meemaakt, is dat narcisten geen neen kunnen verdragen. Ze verdubbelen hun pogingen om een slachtoffer binnen te rijven indien ze op weerstand of afwijzing botsen. In veel gevallen verknoeien ze het hierdoor voor zichzelf, toch zeker bij de meer wakkere potentiële slachtoffers. Ze kunnen dan al snel lomp, giftig en dwingend worden indien ze hun prooi dreigen kwijt te spelen. Zij die het subtieler spelen, schakelen in dit geval over op slachtofferschap en doen beroep op de empathische kant van hun prooi. Indien het om vrouwen gaat richten ze zich op latente of onbevredigde moedergevoelens. In dat geval gebruiken ze de verleidingstechnieken van een kind ten opzichte van een moeder.

Sommigen gebruiken echter een publiek forum om hun doel te bereiken.

Een voorbeeld hiervan was een man die na enkele keren afgewezen te zijn door de vrouw op wie hij zijn zinnen had gezet, kartonnen bordjes langs de straat zette, langs de dagelijkse route van de vrouw in kwestie, met boodschappen zoals:’A. ik wacht op jou!’ of ‘A ik hou van jou.’ Dit leidde tot druk op de vrouw van enkele van hun gemeenschappelijke kennissen om toch maar overstag te gaan. Het resultaat was een destructieve relatie die enkele jaren duurde en nog decennia lang voor miserie zou zorgen wegens een gemeenschappelijk kind.

Het leren doorzien van dergelijke technieken, is dan ook in ieders belang en mag wat mij betreft een verplicht onderdeel worden van elke opleiding tot psycholoog of psychotherapeut. Doorzien moet dan wel gepaard gaan met het vermogen ontwikkelen om neen te zeggen en de eigen grenzen dicht te houden. Dat is nu net de achilleshiel van de meeste slachtoffers en potentiële slachtoffers. Ook dat gegeven zou systematisch aan bod moeten komen in psychotherapeutische opleidingen.

 ************************************************************************************

Dit is een voorpublicatie van mijn volgende boek uit de reeks Karmische Psychologie,

Karmische Psychologie Deel 4: Aarde en Schaduw, Boek III: Psychopathie en Narcisme.

Deze tekst maakt deel uit van hoofdstuk III: hoe functioneren narcisten en psychopaten?

Dit boek verschijnt wellicht in het najaar van  2025. 

Een overzicht van mijn gepubliceerde boeken vind je op www.henkcoudenys.be 

Wie een boek van me koopt, helpt me in leven houden.  Schrijven neemt veel tijd in beslag en brengt weinig op.  Dat is niet erg, maar elk verkocht boek is toch meer dan welkom! 


zaterdag 17 mei 2025

Innerlijk-kindwerk en de Schaduw

 

Innerlijk-kindwerk en de Schaduw


In therapeutische sessies en groeigroepen wordt er frequent gewerkt met het innerlijke kind. Dit is erg zinvol omdat veel van de spontane eigenschappen die we als kind hadden naar onze persoonlijke schaduw zijn verwezen als gevolg van onze opvoeding en van overheersende sociale conventies. Van sommige dingen is het logisch en zinvol dat ze uit ons gedragsrepertoire zijn verbannen namelijk alles wat voortvloeit uit kinderlijk egocentrisme. Ik denk hierbij aan driftbuien of slaan indien een kind zijn zin niet krijgt, anderen de schuld geven, liegen, de realiteit ontkennen en ander manipulatief gedrag. Eens volwassen kan je dergelijk gedrag maar beter achter je gelaten hebben. De tegenpool hiervan omvat verantwoordelijkheidszin, rechtvaardigheidsgevoel, empathisch gedrag en gewetensvol oordelen. Over het algemeen stuurt onze opvoeding ons meer in die richting.

Als de opvoeding zich enkel beperkt tot het ‘wegmasseren’ van het kinderlijke egocentrisme, ontstaat hierdoor een evenwichtige, volwassen persoonlijkheid met in zijn persoonlijke schaduw enkel wat resten van onvolwassen gedrag en denkpatronen uit de kindertijd. In dit geval heeft werken met het innerlijke kind geen gewichtig therapeutisch karakter omdat essentiële menselijke kwaliteiten zoals emotionaliteit, spontaniteit, speelsheid en ontdekkingsdrang zich gewoon hebben verder kunnen ontwikkelen en vanuit hun kinderlijke vorm geëvolueerd zijn tot een volwassen versie ervan. Het innerlijke kind is dan gemakkelijk bereikbaar en er contact mee maken is eerder een kwestie van herbronnen dan van het jezelf bevrijden van beperkende taboes of trauma’s.

Daarentegen zijn er heel wat mensen bij wie hun ganse manier van functioneren als kind naar de Schaduw werd verbannen als gevolg van traumatische gebeurtenissen en/of een onredelijke opvoeding. Een voorbeeld:

Een man is keihard voor zowel zichzelf als zijn kinderen. Zijn hele leven staat in het teken van fysieke en mentale discipline. Voor emoties, gevoelsuitingen en sentiment is er geen plaats in zijn bewustzijn. Als kind was hij echter zeer emotioneel, kwetsbaar en empathisch. Tezelfdertijd had hij een erg dominante en veeleisende vader tegen wie hij nooit durfde in te gaan. Dit maakte hem een gemakkelijk slachtoffer van de plaatselijke pedofiele parochiepriester. In reactie op dit misbruik ging hij vanaf zijn tienerjaren afsluiten voor zijn emoties en begon hij keihard te sporten. Hij werd beroepsmilitair en gedroeg zich naar zijn eigen kinderen nog dominanter dan zijn eigen vader had gedaan naar hem.

In een dergelijk geval bevat de persoonlijke schaduw niet één maar twee innerlijke kinderen: een slachtofferkind en zijn tegenpool die ik met de naam ‘schaduwkind’ heb bedacht.

Het innerlijke slachtofferkind van de man komt overeen met de persoonlijkheid die hij als kind had: emotioneel, zeer empathisch en kwetsbaar, een kind dat niet goed in staat was voor zichzelf op te komen. Uit angst om verkeerd te doen, afgewezen te worden of gestraft te worden durfde hij zich nooit kwaad te maken, durfde hij geen neen te zeggen of te protesteren tegen onrecht dat hem werd aangedaan. Toen al had hij een persoonlijke schaduw die het vermogen omvatte om voor zichzelf op te komen. Dit ‘schaduwkind’ werd ten tijde van het seksueel misbruik enorm getriggerd. Hij wilde zich wel verweren of weglopen maar durfde niet. Zijn angst om gestraft te weerhield hem ervan over het misbruik te praten. Er groeide onderdrukte woede en wraaklust in zijn schaduwkind. Vanuit dit schaduwkind ontstond zijn harde volwassen persoonlijkheid.

Indien therapeutisch werk met het innerlijk kind zich in zijn geval beperkt tot het slachtofferschap dat hij als kind heeft meegemaakt, zal dit maar tot een beperkt resultaat leiden. Er leven namelijk twee kinddeelpersoonlijkheden in hem. Zijn slachtofferkind is bang van zijn schaduwkind, want indien deze actie zou ondernemen, zou dit tot nog meer ellende leiden. Op zijn beurt is zijn schaduwkind kwaad op zijn slachtofferkind omdat die hem verhindert om voor zichzelf op te komen. Die kwaadheid op zichzelf was de aanleiding om zijn emotionele en empathische kant weg te duwen tijdens het proces van volwassen worden.

In therapeutisch innerlijk-kindwerk wordt vaak te eenzijdig gefocust op het slachtofferkind, terwijl er in de eerste plaats moet gestreefd worden naar een verzoening en een samenwerking tussen het slachtofferkind en het schaduwkind. Beiden willen ze eigenlijk veiligheid. Ze hebben elkaar nodig en de volwassen persoonlijkheid heeft de eigenschappen uit beide innerlijke-kindpersoonlijkheden nodig om te genezen van zijn jeugdtrauma’s.

De meeste mensen bevinden zich ergens tussen beide uitersten in: hun opvoeding was niet ideaal maar ook niet zodanig traumatiserend dat dit heeft geleid tot het verbannen van hun volledige innerlijke kind. Een deel van de eigenschappen die ze als kind hadden is kunnen evolueren tot een volwassen versie en andere aspecten zijn naar het onbewuste verbannen en leiden nog een latent leven in hun persoonlijke schaduw. Het kan hierbij om erg verschillende eigenschappen gaan, die elk een eigen aanpak nodig hebben om terug geïntegreerd te kunnen worden in hun volwassen ik-persoonlijkheid. Het kan bv gaan over kwetsbare emoties niet meer toelaten, creativiteit als kinderachtige tijdsbesteding beschouwen, het ervaren van spirituele gevoelens tot naïeve onzin bestempelen terwijl dit als kind vanzelfsprekend was of niet meer in staat zijn om mee te beleven met dierenleed. Om deze aspecten van het innerlijk kind uit de schaduw te bevrijden zijn vooral traumaverwerking nodig en het doorprikken van indoctrinerende aspecten van de opvoeding.

Indien men daarentegen als kind nooit de kans heeft gekregen om verantwoordelijkheid te leren nemen en daar als volwassene niet toe in staat is, is een flinke portie gedragstherapie een aangewezen ingrediënt in het psychotherapeutisch genezingsproces.

Hoe dan ook is het altijd noodzakelijk om niet enkel met het slachtofferkind te werken, maar ook met het bijbehorende schaduwkind. Een voorbeeld:

Iemand die nooit heeft geleerd om verantwoordelijkheid te leren en daar zelfs actief in werd geremd door telkens te horen zoals : ‘Jij kan dat niet!’ of ‘Laat dat maar over aan mensen die daar meer verstand van hebben!’ of ‘Jij moet alleen maar uitvoeren wat anderen beslissen, je bent te dom om daar zelf over na te denken.’

Het slachtofferkind weet zich vernederd, ontkend in zijn capaciteiten, kunstmatig dom gehouden en onnodig bang gemaakt. In de schaduw groeit de tegenpool hiervan: een betweterig, bazig kind dat de neiging heeft de baas te spelen over anderen. Ook al kwam dat schaduwkind tijdens de jeugd nauwelijks de kop op steken, in zijn volwassen versie kan het een grote invloed uitoefenen op hoe de persoon in kwestie functioneert. Het is dan ook aangewezen om te werken met de twee innerlijke kinderen, opdat niet enkel het slachtofferschap doorbroken dient te worden, maar ook de kinderlijke tegenreactie. Pas dan kan begonnen worden met te oefenen om op een volwassen manier verantwoordelijkheid te leren nemen.

************************************************************************************

Wie zich verder wil verdiepen in psychotherapeutisch werk met de innerlijke schaduw, kan in mijn boek 'De Integratie van de Schaduw' sterk aanbevelen.  Deze tekst is hier een kleine aanvulling op.  

De volledige titel luidt Karmische Psychologie 3 Aarde en Schaduw - Boek II: De Integratie van de Schaduw. Dit boek kan in elke boekhandel of onlineboekhandel besteld worden. Het  ISBN-nummer is: 9789077101179

Wie een boek van me koopt, helpt me in leven houden.  Schrijven neemt veel tijd in beslag en brengt weinig op.  Dat is niet erg, maar elk verkocht boek is toch meer dan welkom!  Voor het volledige aanbod, kijk eens op www.henkcoudenys.be