Controlearts stress
Heel wat hooggevoelige mensen lopen vroeg of laat tegen een burnout
aan en worden daardoor tijdelijk of langdurig werkonbekwaam. Vooral
de meer extraverte types zijn hier kwetsbaar voor omdat ze zich
intens sociaal engageren. In combinatie met hun hoogsensitiviteit
leidt dat in de regel tot meer verantwoordelijkheid op zich nemen dan
ze op lange termijn kunnen blijven volhouden, zich onmisbaar maken in
hun job (of binnen de organisatie waarin ze actief zijn) en zeer veel
overprikkeling op hun hals halen. Doordat er uiteraard ook positieve
aspecten zijn aan die situatie houden ze het vaak lang vol: het geeft
namelijk een wezenlijke voldoening om zinvol bezig te zijn door
anderen te helpen. Maar na de burnout komt er een periode van
heroriëntatie, van het leren kennen van de eigen kwetsbaarheid en
grenzen, het leren omgaan met de beperkingen én de mogelijkheden van
hun hoogsensitiviteit. Het gevolg is dat velen simpelweg niet naar
hun oude job terug kunnen keren omdat ze dankzij die zoektocht leren
hoe ze met zichzelf moeten omgaan om niet te hervallen, terwijl de
vroegere werksituatie zich absoluut niet leent voor het vinden van
evenwicht tussen engagement en zichzelf beschermen tegen
overprikkeling en zich overwerken. Uit een burnout klauteren heeft
veel gemeen met het overwinnen van een depressie. Cruciaal hierbij is
dat men zich leert te focussen op wat wel kan, wat wel goed is, wat
positief aanvoelt, op datgene waar men energie van krijgt. Door de
aandacht te verleggen naar hoe men op basis van de eigen kwaliteiten
in het leven kan staan – en moet staan om het vol te kunnen houden
op lange termijn – komt men terug in een positieve gemoedstoestand
en begint de levensenergie opnieuw te stromen. Maar net als na een
depressie, heeft men na een burnout een verhoogde kwetsbaarheid ten
opzichte van de prikkels die aan de basis lagen van de psychische
overbelasting. Een terugval ligt om de hoek te kijken van zodra men
afwijkt van het nieuw ingeslagen pad, van zodra men in de oude
gewoontes terugvalt. Dat laatste is nu echter precies waarop
controleartsen, werkloosheidsinspecteurs en werkwinkelconsulenten
zich op focussen: herintegratie in het arbeidscircuit. In eerste
instantie wordt die reïntegratie eenvoudigweg gezien als zo snel
mogelijk weer terug aan het werk gaan in de vroegere job. Voor
redelijk wat mensen vormt het in dat geval een oplossing om deeltijds
te gaan werken in plaats van voltijds, maar voor de meesten is dit de
kortste weg naar de terugvallen in een toestand van burnout of
depressie. Het is moeilijk om aan werkloosheidsambtenaren en vooral
aan controleartsen duidelijk te maken hoe de vork precies in de steel
zit en waarom men eenvoudigweg niet terug kan naar hoe het vroeger
was. Het gevolg hiervan is een stressvolle zoektocht naar attesten
van specialisten die hen wel ernstig nemen. Dit maakt echter dat men
zich volledig moet focussen op alles wat niet gaat, wat men niet kan,
wat er mis is gelopen in het verleden en opnieuw mis kan lopen in de
toekomst. Hierdoor raakt men de voeling kwijt met de positieve
stroom die men vaak met veel tijd en moeite heeft opgebouwd. Voor de
meeste mensen die zich in die situatie bevinden leidt een nakende
confrontatie met een controlearts daarom op zich reeds tot een
terugval in de oude problemen.
Een bijkomend probleem is dat hoogsensitieve mensen in de regel een
zeer frisse uitstraling behouden ondanks dat ze zich beroerd voelen.
Dit alles maakt op de controlearts de indruk alsof ze zo weer aan het
werk kunnen maar het niet willen. Dit alles is het gevolg van het
feit dat onze maatschappij een probleem heeft: een eenzijdige fixatie
op prestatiedruk in van prikkels vergeven omstandigheden. Alleen
daardoor komt het dat hoogsensitiviteit op weg is om als een
psychiatrische stoornis beschouwd te worden. Alleen door de
ontmenselijking van de doorsnee werkomstandigheden ontstaan er bij
veel hoogsensitieve mensen problemen zoals burnouts op het werk. Het
terug ‘vermenselijken’ van de samenleving en zeker van de
werkomstandigheden zou anderzijds niet alleen voor hoogsensitieve
mensen zeer heilzaam zijn.
*****
Deze tekst vormt een aanvulling bij het boek Hoogsensitief - Anders Bekeken (isbn 9789077101100)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten